DSC07632

odgrywało światło elektryczne regulujące rozkład akcentów między jednoczesnymi planami akcji, a włączone do widowisk projekcja filmowe zagęszczały narracją. Kostiumy wykonywane często z fragmentów metalu i drzewa, uzupełniane szkiełkami odblaskowymi, wzmacniały efekt „mechanicznego" życia teatru. W sztukach Meyer-holda materiałem scenograficznym stało się ciało aktorów. Kostiumy malowane bezpośrednio na postaciach uwydatniały ich biomechani-czną strukturę, nie maskowaną kostiumem. Efektem takich doświadczeń stała się stosowana przez Meyerholda pełna (od 1922) eliminacja jakiejkolwiek dekoracji scenicznej, którą zastąpiono „czystą" mechaniką ruchu ciał. Podobnie jak w projektowaniu przemysłowym tak i w teatrze zmierzano do produktywistycznego odrzucenia wszelkiej dekoracyjnej „przedmiotowości". „Piękno funkcjonalne ruchu ludzkiego oto formuła, która zastąpi ruch sceniczny uwydatniający życie tańca".

Charakterystycznym przykładem tej ewolucji mogą być dwa przedstawienia Meyerholda z dekoracjami Popowej: Wspaniałego rogacza, z roku 1921, oraz Ziemia staje dęba z roku 1922. Mówiąc o scenografii pierwszego ze spektakli Popowa podkreślała konieczność synchronizowania trzech problemów: elementów przedmiotowych spektaklu, wprowadzenia przedmiotów do akcji scenicznej, a wreszcie potraktowania kostiumu jako ubioru roboczego aktora. Jedynym kryterium wyboru tych wszystkich elementów miała być ich użyteczność w spektaklu a nie estetyzujące uzupełnienie akcji, idąc dalej tą drogą, utylitarystyczny puryzm doprowadził Popową do wyeliminowania z pracy scenografa jakichkolwiek elementów projektowania artystycznego. Projekt sceniczny zaproponowany przez Popową do Ziemia staje dęba zawierał tylko indeks przedmiotów i osób: samochód, traktor, ekran, obraz, slogan agitacyjny, aparat filmowy, czerwona zasłona, mały namiot, kuchnia połowa, trzy telefony, jedno łóżko połowę, jeden duży stół, kolorowa lampa, szumy, muzyka -

73. Aleksander Wiesnin, konstrukcje sceniczne do sztuki Chesteriona Człowiek, który byt Czwartkiem dla teatru Tairowa. 1923