DSC06460 (2)

172 R. Kotuński

Fot. 5.25. Zmiana zawartości Cu, Co, Zn w konkrecji typu D z pola Clarion-Clipperton (zdjęcia z mikrosondy)

Ni i Cu, a zatem koncentracja tych składników nie zależy tylko od udziału todorokitu. Zdaniem autora, istotny wpływ wywiera również czas koncentracji składników, tj. zróżnicowana szybkość przyrostu poszczególnych warstewek konkrecji. Szybki przyrost konkrecji prowadzi do mniejszej koncentracji tych składników. Potwierdzeniem tego założenia jest porównanie składu konkrecji pola Clarion-Clipperton z konkrecjami pola Peruwiańskiego [Amann (red.), 1992].

Konkrecje wzbogacone w wemadyt wykazują z kolei wyższe zawartości kobaltu, czego przyczyną może być zastąpienie Mn⁴⁴ oraz Fe⁺³ przez Co⁺³. Gdyby istotnie tak było, to wzbogaceniu w kobalt odpowiadałoby utlenienie jonów Co^4? do Co*³, związane z lepszymi warunkami utleniającymi. Przypuszcza się, że również Pb w kon-krecjach z wemadytem w formie Pb⁴⁴ może zastępować Mn⁴⁴. Ze względu jednak na różnicę promieni jonowych Pb 0,775 i Mn 0,540 bardziej prawdopodobna jest adsorpcja Pb na wernadycie. Adsorpcja Cu, Ni, Zn i Pb na tlenkach Mn i Fe została potwierdzona eksperymentalnie i wykazała, że Ni i Cu, a w mniejszym stopniu Co zasadniczo nie wchodzą w strukturę krystaliczną todorokitu, lecz adsorbowane są na jego powierzchni [Cronan, 1982]. Niektóre dane wskazują, że znaczne wzbogacenie w Ni i Cu konkrecji z to-dorokitem, a w Co - konkrecji z przewagą wer-nadytu może być związane z możliwościami podstawień diadochowych w strukturach krystalicz nych tych minerałów. Należy zaznaczyć, że z re guły najwyższe zawartości Al, Si i Ca rejestrowane są w jądrze konkrecji (fot. 5.26). Natomiast asocjacje pierwiastków śladowych związane są z zawartościami minerałów w konkrecjach głównych (fot. 5.27; 5.28).

Najwyższymi współczynnikami korelacji zwykle odznaczają się pierwiastki występujące w tych samych fazach mineralnych. Współczynniki korelacji między różnymi parami składników w konkrecjach wykazują dodatnią korelację Fe z Ti, Co i Pb, a Mn z Ni, Cu i Zn. Korelacje pierwiastków śladowych są różne w różnych polach konkrec-jonośnych.

Należy podkreślić, że wyższe koncentracje Mn. Ni, Cu, Zn i Mo rejestruje się w konkrecjach zalegających na mułach radiolariowych. a nie na brunatnych iłach pelagicznych. Z kolei porównanie zawartości Cu i Ni w konkrecjach z udziałem CaC0₃ w osadach i z głębokością wskazuje, że muksymalne koncentracje Cu i Ni rejestruje się na głębokościach z minimalną zawartością CaC0_3> Jeśli osady zalegają pomiędzy lizokliną u poziomem kompensueji węglanu wapnia, to