DSC07869

24

Mppik H gorttwaćć. zamiłowanie, aąjf-de naukowe, nauka

-k». -dldj, -dltum oddać, powitt^. przekazać    ™

vinco, 4n, vlcl, fletom zwyciężyć

INDICATIWS PERFECTI ACTlVi

Tryb amajmujitcy czasu przeszłego dokonanego strony czynnej

	Koniugacja I	Koniugacja n
	Singularis
	1.    narrav-i opowiedziałem 2.    narrav-isti opowiedziałeś 3.    narrav-it opowiedział	vid-i zobaczyłem vid-isti zobaczyłeś vid-it zobaczył
	Pluralis
	1.    Bttnv-mus opowiedzieliśmy 2.    narrav-isti§ opowiedzieliście 3.    narrav-erunt opowiedzieli	vid-imus zobaczyliśmy vid~istis zobaczyliście vid-erunt zobaczyli

Koniugacja Ul	Koniugacja IV
Singularis
1- diz-i powiedziałem 2.    da-isti powiedziałeś 3.    diz-it powiedział	audiv-i wysłuchałem audiv-isti wysłuchałeś audiy-it wysłuchał
Pluralis
1.    du-unus powiedzieliśmy 2.    dix-istis powiedzieliście 3.    <fix-erunt powiedzieli	audiv-ńnus wysłuchaliśmy audiv-istis wysłuchaliście audiv-erunt wysłuchali

Temat perfecti czasownika, który znajdujemy w trzeciej formie podstawowej czasownika po odcięciu końcówki osobowej -i, służy do tworzenia trzech czasów: perfectum, płuaquamperfectum, futurum II w stronie czynnej. Czasy te tworzymy w jednakowy sposób dla wszystkich czasowników dodając do tematu perfecti odpowiednie zakończenia:

dla perfectum    -i, -isti, -it, -nnus, -istis, -erunt;

dla płusgtiampcrfectum -«am, -eras, -erat, -eramus, -eratis, -erant;

dla futurum II    -ero, -eris, -erit, -er&nus, -eritis, -erint.

Perfectum wyraża czynność przeszłą dokonaną, np. narravi opowiedziałem¹! vidi zobaczyłem.

Plusąuam perfectum oznacza czynność przeszłą, wcześniejszą od innej czynności przeszłej, np.: Quod audiveram, scripsi ad te. Napisałem do ciebie to, co usłyszałem.

Futurum U określa czynność przyszłą, wcześniejszą od innej czynności przyszłej, np.: Ut salutaveris, ita te salutabunt. Jak pozdrowisz, tak ciebie będą pozdrawiać.

CZASOWNIK sum, esse, fui

Indicatmis
Perfectum	Plusąuamperfectum	Futurum II
Singularis
| fu-i	fu-eram	fu-ćro
2. fu-isti	fu-eras	fu-eris
3. fu-it	fu-erat	fu-erit
Pluralis
1. fu-fraus	fu-eramus	fu-erimus
2. fu-istis	fii-eratis	fu-eritis
3. fu-erunt	fu-erant	fu-erint

INFINITWUS PERFECTI ACTIVI

Bezokolicznik czasu przeszłego dokonanego strony czynnej tworzymy przez dodatnie do tematu perfecti przyrostka -isse, np.:

narrav-isse opowiedzieć, że opowiedziałem, opowiedziałeś itd. vid-isse    zobaczyć, że zobaczyłem, zobaczyłeś itd.

fu-isse być, że byłem, byłeś itd.

Infinitivus perfecti activi wyraża czynność wcześniejszą w stosunku do czasu czynności wyrażonej przez słowo rządzące konstrukcji accusativus cum infInitivo, np.: Amicum venisse video. Widzę, że przyjaciel przyszedł.

INFINITIVUS FUTURI ACTIVI

Bezokolicznik czasu przyszłego strony czynnej składa się z participium futuri activi oraz z esse (inflnitivus praesentis od sum), np.:

narraturus, -a, -um esse że będę opowiadaj (opowiem) visurus, -a, -um esse    że będę widział (zobaczę)

futurus, -a, -um esse (fore) że będę.