DSC08243 (3)

c) przedniojęzykowo-dzląsłowe:

(d) — występuje tylko bezpośrednio przed dźwięczną głoską dziąslową, por.: (4l — drzewo — [dźevo] drzwi — [dźv’i]

[(1 — występuje tylko bezpośrednio przed bezdźwięczną głoską dziąsło-wą, por.:

[|| — trzeć fjśedj powietrze — [pov’iet§eJ

d) postpalatalne:

[k*J — nigdy nie pojawi się w absolutnym wygłosie, występuje przed [i], [e] oraz Ęp, por.:

[k’J — kiedy — [k’edyj jakie — [jak’e]

[g*J — nigdy nie pojawi się w absolutnym wygłosie, występuje przed lij, [ej oraz [IJ, por.:

[g’J — Giewont — [g’evont] gitara — [g’itara]

_e) tylnojęzykowe:

[k] — nigdy nie występuje bezpośrednio przed || oraz [jj, por.:

[k] — kot — [kot] śnieg — fśńek]

[gl — nigdy nie występuje w absolutnym wygłosie oraz przed [i] lub 111 por.'-

[gl — S^ar — [gar] sagan — [sagan]

3.3.2. Spółgłoski szczelinowe

W odniesieniu do głosek szczelinowych stosowana jest także nazwa trące albo z łacińska nazywa się je f r y k a t y w n e. Pierwszy termin charakteryzuje typ zapory, na którą napotyka powietrze, drugi zaś — sposób pokonywania tej zapory. Znając obydwie nazwy, jesteśmy świadomi, że spółgłoski szczelinowe powstają dzięki wyraźnemu, ale niecałkowitemu zbliżeniu się jakichś dwóch artykulatorów. Powstaje między nimi szczelina, którą powietrze pokonuje, trąc o jej brzegi. Wśród polskich głosek szczelinowych wyróżniamy:

a) wargowo-zębowe:

[v] — nigdy nie występuje w absolutnym wygłosie oraz przed [i] lub |i],

por.:

[v] — woda — [voda] oliwa —[ol’ivaJ

[v’j — pojawia się tylko bezpośrednio przed [i] oraz II], por.:

[v’J — wianek — [v’ianek] powitać —■ [pov’itać]

49

4 — Zarys fonetyki...