DSC08250 (5)

b) przednlojęzykowo-zębowe:

[ł] — nie występuje przed [i] oraz jl], w wygłosie absoJutnym po bezdźwięcznej i w śrćdgłosie między dwiema bezdźwięcznymi, por.: łyk —■ [łyk] młody — [młody]

[ł] — fakultatywnie może pojawić się w wygłosie po bezdźwięcznej lub w obustronnym sąsiedztwie bezdźwięcznych. Najczęściej w tego rodzaju kontekstach obserwujemy redukcję głoski [ł], por.: jabłko — [ifipłko] albo [łapko] rzekł — [iekj] albo [źek]

Na uwagę zasługuje tutaj fakt, że spółgłoski boczne przedniojęzykowo-zę-bowe występują we współczesnej polszczyźnie bardzo rzadko. L. Dukiewicz stwierdziła, że realizowane są one jedynie przez „Polaków pochodzących z dawnych kresów wschodnich, do niedawna starano się zachować je także w wymowie scenicznej, ale i tu — jak stwierdzają obserwatorzy z Ośrodka Kultury Mowy przy ZG ZASP, dożywają one swoich dni. Zdecydowana większość rodowitych użytkowników języka polskiego zastępuje głoski [ł], [ł] niesylabicznymi [...] [u], [u]" (Dukiewicz 1995: 39).

pojawi się przed [i], (i], w absolutnym wygłosie po bezdźwięcznej i w obustronnym sąsiedztwie bezdźwięcznych, por.: rok — [rok] karta — [karta] katar — [katar]

[^r’l — występuje tylko przed [i] oraz [1], por.: riksza — [r’ikSa] aria — [ar’iS]

[r] — obligatoryjnie występuje przed pauzą po bezdźwięcznej i w obustronnym sąsiedztwie spółgłosek bezdźwięcznych, por.: wiatr — [v’iatr] krtań — [krtań]

W nagłosie wyrazów przed bezdźwięczną pojawienie się bezdźwięcznej głoski [r] jest fakultatywne. Zamiast niej może być realizowana dźwięczna głoska [r], por.:

rtęć — [rteńć] albo [rteńć]

3.3.5. Podsumowanie

Mając na uwadze wszystkie spośród przytoczonych wyżej faktów moglibyśmy przedstawić zarówno kryteria klasyfikacji, jak i zasób polskich spółgłosek w formie następującej tabelki: