DSC08630 (3)

■■■■

%

nnjc/ynniej działają w organicznej naturze, nie są także najpou

nieorganicznej — j _p. ^

Y"®Ł₄/nym? — Kruszec z otchłani, bity i cechowany z napisem, czyż nie jest

mi działaczami w anorganiczne), czy

Ciepło, rozszerzone w całej naturze nieorganicznej, jest tak*.,    --r^r-rr^-i-t-1-

. /•-,    .    • ■ *• i ■ *    i ,    \,nnmum mobile*■' i zarazem hamulcem wszystkiego na swiecie? Czyż

nach i całach zwierzęcych. Czyż me bliski i merozdzielny zvv a*J. ,    .. . .    . . .

. V ...    “KCkme ruszył ziemskiej własności i czy jej z rąk do rąk chyżym nic prze-

elektrvcznv pod ziemia, na ziemi i w powietrzu rozlany, nadal. '    . • _r . .    ■ •    • .    , ,, . ■    .

^uull-^u"-' t    *'    ^ł    UdJfunosi obiegiem/ Czy me zmienia wszystkich między ludźmi i narodami

stość muskularnemu systematowi i drażliwym włóknom roślinnymistosun ków? Czyż nie wprawił w obrót i ruch tego. co by się może nigdy

dług nowszych postrzeżeń: nie jest rzeczą niepodobną, żeby się j było nie ruszyło z swego miejsca? Ten metal, prędki jak widzenie, przeku-

naszym światło rozwijać nie miało. Rośliny wyciągają najwięk$^jpił statek, zachwiał cnotą, rozpalił wszystkie pożądliwości, uprzątnął

swojej substancji z wody wszędzie rozpostartej, a główne wszystkie przeszkody, porównał wszystko z ziemią, z błotem, z którego

istot zwierzęcych mieszczą się w powietrzu atmosferycznym, ę^jest wzięty i oczyszczony; rozczarował wszystkie powaby, rozbił urok

ku! Imię twoje ziemia! Z ziemi ciało twoje, choć z czterech stroni wszystkich ponęt, ostudził; oziębił zapał, którego żaden brzęk ani srebrny.

przyniesionej; wschodu, zachodu, północy i południa.* W ziemi J^{ani złol}y ^{nie zasi,i!} R°^zum mędrcowi ludzi stare lata mających podbił pod

kanie twoje, czyż się w ziemię nie obrócisz? Czyż nie ma ziemi ;P^{osluszcństwo swoje} “ ^{z nieba daleko w przcpaść}*^{w ziemi<}?^{ich wrzucił}*

szych kościach? Czyż we krwi naszej nie płynie żelazo, metal _taU ^{Wyostrzył dowcip}' ^udoskonalił rachmistrzostwo, ale zwojował moedu-

. i •    • " • i •__•    ,.> *    _a    “cha. Niechaj, jako kt^;©^ł chce tę myśl, która mnie tak daleko uniosła, rozu-

ko w łonie ziemi gniazda swoje mający: A złoto i inne kruszce bu . .    .    ,    7.:    , .    .    ,

₀    . . . •    ...    .. «mie; ja wierzyłem i wierzyć będę w podziemną astrologią”

są dla nas lekarstwem, trucizną? Czyz zioła i rośliny ziemskie z ró*. • . •    , . ,.    : . .    .

.«    . i .t ,    ,    . . “ w związki czarnoksięskie, moralne i chemiczne, w powinowactwo — zad-

nas me wy eczają niemocy, zyz zr a cu ownymi uz rawiające^^ _m0Cą nierozerwanc — natury anorganicznej z organiczną, w związ-kami me sączą się z skalnych zdrojow.sk? - Jakiż kres położyć !ym_#ki j powinowactwa kamieni, metalów z istotami rozmyślającymi, a bar-zkom z każdej nieledwie strony, z każdego względu?... Górnik prowaj dziej jeszcze dumającymi.

ny płochą chęcią przedziera się do głębokich pokładów; częstuj Tak zapewne! mechanizm, nic nie pojmujący w wykładzie i rozumie-

strach wielkooki obejdzie go wkoło, kiedy posępnym blaskiem niu zagadek przyrodzenia, nie zrówna spaniałej umiejętności Szuber-

latami mignie w tajniach nigdy niezwiedzonych złego ducha. ta albo Nowalisa.²⁵ Jak to — może się kto zapyta — więc rzeczywiście

szuka? Skarbu — marnego zysku, najczęściej nie dla siebie, dla inni zostajemy w tak bliskim związku z tymi malarskimi postaciami anorga-

za małą nagrodę. Co innego uczony mineralog. Filozof ten przeniki nicznego świata? Z tymi oto skałami tak wysoko zawieszonymi w powie-

szczerej istoty i rzetelnego rozumienia kruszców, kamieni. Jest toptrzu? Te masy nieregularne, to cieniowanie rozliczne światła, o ich bia-

ziemny astrolog. Wedle bałamutnej, gwiaździarskiej nauki nierazsięjłość się rozbijającego, te zrozmaicone barwy, ta wielość prawie nieskoń-

ne konstelacje na los biednego zasępiały człowieka. Nieraz się miea^czona niniejszych [i] większych przedmiotów, które rozrywają, mylą

ku zgubie wielkich mężów starego wieku szyki niebieskie, biegi, md naszą uwagę cóż nas obchodzą, cóż mają z nami spólnego? A przecie

toż wikłały potajemne siły, gasły światła. A jeżeli wzrok nasz z tej w każda dzika okolica ciągnie nas taką ponętą ku sobie. Dlaczegóż tak

kości w ziemię zapuścimy: czyż kamienie, metale mało ważny wpłyt^sP^an*^a*^e'^ta^ ślicznie się wydają rwiste potoki, prędkie strumienie? W gó-

ród ludzki wywarły? Po wieleż razy z ciemnej dali groziły nam teprz«^rach SWWfc ^{niektóre podnosz}* umysł do wysokości, czasem aż za ów

ne pod ziemią konstelacje? Po wieleż razy w obiegu czasów uwoi^^{kltny przestwór}; W J^{est niebo}’ ?^ko. ^{mniema prostota z} P^rawdł , . ...    .    .    .. . .    , • •    sercu, z szczerością w duszy. A przynajmniej, że go na jakiś czas odrywa-

nas zdradzieckim uśmiechem, to znowu odłożeniem, rozbiciem nap. , .    .    ....    ,.

szych życzeń, najpiękniejszych nadziei! Po wieleż to razy złorzecą śmy i błogosławili tym mocom, tym dzielnościom podziemnym,

ją od ziemi i rzeczy ziemskich. Tu i owdzie, zdaje się, jakoby zrobione

były dla rozweselenia wędrowca. Gdzie indziej jego radość i pociechę w smutek odmieniają. Sympatyczne uczucia łączą nas z ogromami śpię-

___ Uczonych mas, które natura w przestrzeni pokształciła. Cóż znaczy to dzi-

• Quaiiuor filteris Adam. gualtuor lerrae panes coniincri: orientem, ocr/dwiw^^Olworne budownictwo? W innych znowu miejscach ten podróżny sam temtrionem ei meridiem — wyrazy św. Augustyna. [Przekład: „Cztery litery słowianie wie, CO ma czynić, czy się cieszyć, czy smucić. Z rozrzewnieniem tyl-cztery sirony świata zawierają: wschód, zachód, północ i południc*.]

51

50