DSC09909

105

i l»i ttOgńhiSana. Pisarz przyjmuje istniejąc? «irukiurę ipoirraif jako daną, trwały, po»«m-hi»» obowiązując?. mu pojawiajci e »ię m jej obrębie ekstrawagancje piętnuje roś godnego »<>funu U im sposób akcenty kry tyczne staj? »ię uniwersalne i pnukttMwe, autor piętnuje tkfpMM t obłudę panujące nie tylko w XVII wieku. Bfdyt mandufrrm Molier unika natrętnego dydaktyzmu. Krytyka postaw wynika a ayfaarji, czynów, wypowiedzi.

■ komediach Mołtetu zadziwia połączenie precyzyjnej, obiektywnej, drobią-BHm| ikwmagi tycia i ludzi zr zdolnością do ponadczasowego uogólnienia. Jego gjjUf||pf żyw*, dmn^f suę w konkretnych miejscach, działaj?, śmiesz?, budź? ■Hf-amą? wiele cech bliskich współczesnemu czytelnikowi. Molier tworzy znako-BH mńemhrmy «km tycia. Ł?ezy elementy farsowe, komiczne, groteskowe iyMWtqai. tnpnmu. Takie ujęcie rzeczywistości zbliża pisarza do twórców aapAcanmycb. Z panuwwwrw wyżej problemem związana jest sprawa powszechnie Bffjfamaych zakończeń Molierowskich: zaskakujących, nieprawdopodobnych.

pKgjpoął spełnić wymogi narzucane komedii, w której wszystkie wątki powinny zakonrru się pomyślnie - i lak kończ? się jego utwory. Jednocześnie jybr.hr fwir»)| obraz życia. u całej jego złożoności i skomplikowaniu, życia, ■MMMsńhwhfWwaptynwrCycane i pomy ślne. Połączenie tych elementów zmusiło pisarza (MąlMOWUa przewrotnego    * postaci specyficznych zakończeń. Tak sztuka

llJMBNlpSflHaywHlotctf. Molier był klasykiem i chciał sprostać wymogom norm Mnwojmeh sdwce. Nie zamierza! też zasmucać publiczności, miał j? przecież fNOśić. Byłńwśeż znawcę życia - ukazał więc jak reguły sprawdzaj? się w praktyce.

GENEZA

JkaMLk& lUtuiui    y hniTti IŁJi^ra    liylylfun, alalciijy/-yrn jegO

w| śpw p*e z tio/w j: i terach u b, a moralnych i religijnych. W dodatku przeciw-|m^C WftatŚH dotyczących jego życia prywatnego. Molier poznał M tńMq skinę, czyn jest i ile złego noże zdziałać obłuda, nadużywanie nriMoych wartości imwlnytli do osobwtych, świeckich celów.

-JB—i wnm timcundn, idrótj dzisiaj nie znamy, miała trzy akty. Została

miracŁl,atotów.Kniy,.-/ow^l,•„_u._r ,

Po piętnastu przedstawieniach, mimo •.;/> .    _: _,_v    ^

I afisza. Wówczas Molier napisał Mtz/udrot/i, le/We*/,«

t •'' '' "T^wwi pisarza, kłórr zmęizyf się walk? o prawdę z p/Aęźnyrni przeciął karm    .-a «    ^

'er?o tuz tylko bawił

Miczność, a jeśli już kogoś smagał -.atyrą to lekarzy, śl^, A^_{y t}. „j™ _0Mvt pobiety, próżnych mieszczan. Molier r,ie    jednak z waik. o Śmętoaka.

l'!egaj?c prośbom swego niestrudzonego JnuieuLT, król zezwolił na w .Uawienk sztuki po dokonaniu pewnych przeróbek, Szr«jke pod »ytuł»rrr. yi/di^n ode*ra/» 5 VII 1667 r. - główny bohater nosił irnię Panulf, Nie zwiodło to prze/ .v»r._;»ś*r Mol^ra prezydent Paryża nakazał zdjęć sztukę z afisza, a arcybiskup paryski obłożył klątw? każdego, kto w jego diecezji będzie na...-t czytał ten utwór.

Dopiero w dwa lata później, Świętoszek uzyskał piano do sum*. Wv«tawiooo w* I1L1669 r., odbyły się 44 przedstawienia i juz odtąd dramat nie zszedł ze **/;r,-..

RODZAJ KOMEDII

- Śwjglotzek jest kornedi? w pięciu aktach pisań? zgrabnym, potoczy Mym wierszem, jetnic rozłożonym na diabigi. Tylko Molier potrafił tak poważny problem wcisnąć w ramy komedii i uczynił to w sposób niezwykle naturalny, I,twór skrzy się wszystkimi fodzajami komizmu: pełno w nim zabawnych, nawet farsowych sytuacji, na -cenie doskonale przedstawione zostały charaktery, a w dialogach nie brak dowcipnych powiedzonek. Pisarz wprowadza nas do wnętrza oamkiego domu mieszczańskiego, poznajemy panujące w nim obyczaje i stosunki. Śuiętoszek jest więc komedią obyczajów?. Ale przede wszystkim jest komedią charakterów i to nie tylko dzięki świetnemu portretowi Tartuffea, ale i Orgona, pani Pemelle, Donny i innych postaci.

CZAS I MIEJSCE AKCJI

-.-Sam autor napisał w didaskaliach: Jłzeadage fię.wJPatyżu,u. domu Organa". Zgodnie z konwencją klasyczną w komedii zachowane zostały jedność miejsca, czasu i akcji. Świętoszek powstał jako sztuka współczesna, a więc akcja toczy się w; XVII w. .około 1664 r. (data powstania utworu). Dom Orgona to siedziba zamożnej rodziny mieszczańskiej. Molier nie określa bliżej, czym zajmuje się Organ i jakie są źródła jego dochodów. Wiemy tylko, ii służył wiernie królowi, prawdopodobnie w czasach tzw. Frondy (zamieszek, które w czasach małoietniości Ludwika XJV podzieliły Francję na dwa obozy). Te zasługi uratowały go przed uwięzieniem w zakończeniu komedii [ pozwoliły mu zachować pozycję oraz majętność. Jest lo jedyna wzmianka polityczna w utworze. Tak jak i w innych komediach, w tej również Molier unika szczegółów oby-