DSCF0079

r

16 4    K s i ę g a pie r w s z ^a

stanawiał się, jakie miejsce byłoby odpowiednie dla zamieszkania i dla ustanowić się mającej siedziby księstwa. Znalazłszy równinne płaszczyzny, odznaczające się urodzajnością gleby i łagodnością klimatu, w których dokoła spotyka się liczne jeziora samoistnie powstałe, z tych zaś, jak gdyby z rodzicielskiego łona, wypływają nieustające rzeki, obfite w zdrowe rybyj [Lech] tutaj obozowisko swe rozbił i tak z postanowienia samego księcia Lecha, jako też wszystkich starszych wiekiem, którzy pozostawali pod jego wodzą, miejsce to przeznaczone zostało i wybrane na pierwszą siedzibę królestwa, stolicę i miasto. [Lech zaś] obmyślił i nadał mu od osadzenia się imię lechickie, czyli polskie Gniezno, co w powszechnym języku znaczy nidus [gniazdo]. Tam bowiem po raz pierwszy książę i rodzic Polaków, Lech, rozbiwszy obozowisko zaniechał koczowania i postanowił, że tu gniazdo będzie dla niego i starszyzny i tu wzniesiona zostanie siedziba książęca i że pozostanie tu na stałe. Tutaj także znalazł na wysokich i wyniosłych drzewach orle gniazdo. Przeto starodawnym obrządkiem odprawiwszy modły bogom ojczystym w intencji, by zechcieli księciu i jego potomstwu władzę utrwalić oraz jemu i jego ludowi łaskawość okazać jako przewodnicy w pracach i wojnach i sprawcy dobrych rad, na tę intencję ofiarował wiele zarżniętych sztuk bydła. Zboże także na nowej dziewiczej glebie, po raz pierwszy zgwałconej lemieszem pługa, zasiano, jako że dotychczas pozostawała sochą nie tknięta ani innymi ostrzami nie zraniona. Po założeniu więc nowego miasta i po zaludnieniu go przez ważniejsze rodziny, po wzniesieniu nadto zamku dla księcia swego, aby w ten sposób władzę jego jeszcze wyróżnioną wyniosłością miejsca zamieszkania ponad inne wzbić w tym większą cześć, z rozkazu księcia cały pozostały lud podzielony został na osady i rozprowadzony w różne miejsca mające urodzajniejszą glebę i korzystniejsze położenie.

W którym zaś roku od pomieszania języków wspomniany Lech wyszedł ze Sławonii¹ i Chorwacji oraz w którym roku lub w jakim czasie zaczął jako pierwszy zaludniać ziemie polskie niewiele znajdziesz u pisarzy. Przecie Marcin Gallicus² (jak to następnie opowiemy) zapisał, że Sarmatowie wojowali z sąsiadami i niektó-

D^5)

a

[fc§>

@>

C=£

1

   Sławonia i Chorwacja. Oba kraje już wspomniane z racji pochodzenia z tamtych stron Lecha, zob. przyp.

2

na s. 96.

²    Takiego kronikarza średniowiecznego nie było. Termin Martinus był rozpowszechniony dla różnych kronik świata, bardzo licznych w czasach Długosza kompilacji. Może tu chodzić o słynną kronikę cesarzy i papieży Marcina z Opawy, zob. wyjaśnienie ogólne u Lorentza, Deutschlands Geschichtsquellen d. Mittel-altcrs, t. I, Berlin 1870, s. 3 oraz u B. Kiirbisówny, Studia, s. 137, przyp. nr 72.