DSCF0535

82

empatia

łatwo się stać przyczyną większej skłonności do reagowania afektywnego na cudze stany emocjonalne. Można wyciągnąć takie wnioski na podstawie materiału dowodowego. W kilku różnych badaniach prowadzonych z rozmaitych powodów na przestrzeni ostatnich piętnastu lat stosowano dyspozycyjne pomiary zarówno temperamentu jak i empatii efektywnej. Ich związki przedstawiono w tabeli 3.; jej podstawą jest twierdząca lub przecząca odpowiedź na pytanie, czy miary emocjonalnego/pobudzeniowego temperamentu mogą być rzeczywiście łączone z indywidualnymi różnicami empatycznymi. Tabela jest niekompletna, ponieważ należy uwzględnić fakt, że konkretne pytania dotyczące empatii nie znalazły się w centrum zainteresowania żadnego z prowadzonych badań. Mimo to można w nich odnaleźć szereg interesujących elementów.

Tabela 3.

Korelacje pomiędzy miarami temperamentu i empatyczną dyspozycją.

Uwaga: *** p < 0,001; ** p < 0,01; *p < 0,05.

Po pierwsze, wszystkie wymienione powiązania pomiędzy temperamentem i empatią afektywną były statystycznie znaczące, o przeciętnej korelacji 0,38. Fakt ten może jednak prowadzić do niedoceniania powiązań, ponieważ dwie najniższe korelacje zachodzą pomiędzy miarami temperamentu posiadającymi ¹ Wartości podane w tym rzędzie pochodzą z badań Eisenberga, Fabesa, Schellera, Millera, Carlo, Poulina, Shea i Shella (1991).

Jest to średnia korelacja z trzech badań posługujących się Skalą Neurotyzmu Eysencka (Eysenck i Eysenck, 1978; Eysenck i McOurk, 1980; Mehrabian i 0'Reilly, 1980).

³    Podane wartości pochodzą z nieopublikowanego zestawu danych (Davis, 1992) uzyskanych na podstawie skali neurotyzmu NEO (Costa i McCrae, 1986).

⁴    Wartości w tym rzędzie pochodzą z badań Davisa (1983b). Miarą temperamentu jest pod-skala lękowości skali opracowanej przez Bussa i Plomina dla pomiaru emocjonalności.

⁵    Wartości w tym rzędzie pochodzą od Mehrabiana (1977).