DSCN0255 (3)

caulis, -is m.	łodyga
con-sto, -are, -stiti, -staturus	stać silnie; składać się
yegetatio, -ónis /.	ożywienie, rozrost, wzrost; por. wegetacja
calix, -icis m.	kielich
corolla, -ae f.	korona
androeceum -i n. (gr. 1.)	pręcikowie
gynaeceum, -i n. (gr.)	słupkowie
receptaculum, -i n.	dno kwiatowe (bot.)', zbiornik
loco, -are, -avi, -atum (por. locus)	umieścić; por. lokować
sepalum, -i n. (n. ł.)	działka kielicha (bot.)
petalum, -i n. (gr.)	płatek (bot.)', listek kwiatowy
formo, -are, -avi, -atum	kształtować, tworzyć; por. formować
stamen, -mis n.	pręcik (bot.); osnowa, nici na krosnach tkackich -
filamentum, -i n. (lac. średn.)	nitka pręcikowa
theca, -ae /. (gr.)	pylnik (bot.)', pokrywa, puszka
pistillum, -i n.	słupek (bot.); tłuczek do moździerza
stigma, -atis n. (gr.)	znamię; piętno; por. stygmat
Stylus, -i m. (gr.)	szyjka (bot.); trzonek, rylec do pisania, sposób pisania, styl
oyarium, -n n. (n. 1.)	zalążnia

Fragmenty z dzieła Cęlsusa „De medićina libri octo"

Aulus Comelius Celsus urodził się w końcu I wieku p.n.e., zmarł około 50 r. n.e. Celsus należał do arystokracji rzymskiej i znany był ze swego wielostronnego wykształcenia. Był on autorem encyklopedycznego dzieła Artes, obejmującego wiadomości nauki z zakresu rolnictwa, retoryki, sztuki wojennej i medycyny. Z całego dzieła zachowała się tylko praca z zakresu medycyny, nosząca tytuł „De medićina libri octo". („Osiem ksiąg o medycynie"). Księgi te wykazują zupełną zależność autora od źródeł greckich, świadczą jednak o jego wielkiej zdolności do tworzenia łacińskiej terminologii lekarskiej.

Czytając fragmenty pracy Celsusa trzeba mieć na uwadze stan wiedzy medycznej około 2000 lat temu; wiele rzeczy już nie odpowiada naszym współczesny m poglądom, lecz ma znaczenie dla historii medycyny.

61. Jak powinien żyć zdrowy człowiek

(Celsus, Liber 1,1)

Sanus homo, qui et bene valet et suae spontis est, nullis obligare se legibus debet, ac neque medico, neque alipta agere.

Hunc oportet varium habere vitae genus; modo ruri esse, modo in urbe, saepiusąue in agris; navigare, venari, quiescere interdum, sed frequentius se exercere; sitjuidem ignavia ćorpus hebetat, labor firmat; illa maturam senectutem, hic longam adolescentiam reddit.

Prodest etiam interdum balneo, interdum aquis frigidis uti; nullum cibi genus fugere, quo popiilus utatur; interdum in convivio esse, interdum ab eo se retrahćre; bis die potius, quam semel cibum capere.

spons, spontis /. suae spontis esse obligo, -are, -avi, -atum ac (cj.)

alipta, -ae m. (gr.) modo... modo ruri (adv.)

Tenor, -ari, -atus sum freqnens, -ntis siquidem ignayia, -ae /. hebeto, -are, -avi, -atum ille, illa, illud maturus, -a, -um senectus, -utis /. adolescentia, -ae/. red-do, -ere, -didi, -ditum (por. do )

prodest (pro-sum) utor, uti, usus sum (z abl.)

wola, dążenie;.por. spontaniczny być panem swej woli

wiązać, przywiązać, zobowiązać;por. obligować i, a

niewolnik, który nacierał oliwą zapaśników już to... już to na wsi' polować

częsty, uczęszczany ponieważ

gnuśność, lenistwo stępić, i osłabić tamten, ów dojrzały; por. matura starość młodość

oddać, uczynić coś czymś

jest pomocnym używać, posługiwać się

63