DSCN0309

czasowników I i II koniugacji oraz końcówek rodzajowych -us, -a,

(deki. I i II), przy czasownikach kon. III i IV cechę -nd« poprzedza spójka -e-_;

sanandus, -a, -um — mający być leczonym, ten który powinien być le. czonym,

docendus, -a, -um — mający być uczonym, ten który powinien być uczonym

leg-e-nd-us, a, -um Bp mający być czytanym, ten który powinien być czytanym

■audi-e-nd-us, -a, -um-— mający być słuchanym, ten który powinien być słuchanym

Gerundivum w zdaniu występuje jako przy dawka albo jako orzecznik.

Gerundivum jako przydawka oprócz znaczenia konieczności tłumaczy się często jak gerundium, np.: pro recuperanda libertate pugnavimus — walczyliśmy dla odzyskania wolności. |

Gerundivum jako orzecznik' występuje w połączeniu ze słowem posiłkowym i wyraża czynność, która musi być wykonana, tworząc składnię eoniugatio periphrastiea passira — koniugację omowną bierną. Słowo posiłkowe w tej składni tłumaczy się przez trzeba, należy, muszę, gerundmim zaś przez, bezokolicznik. Osoba lub rzecz, która musi wykonać daną czynność stoi w tej składni w datiwie (auctoris — osoby działającej), który tłumaczy się przez przypadek pierwszy.

Miscendum est — należy zmieszać.

Medicamentum miscendum est^ należy zmieszać lekarstwo.

Mihi medicamentum miscendum est — ja muszę zmieszać lekarstwo.

Zestawienie zakończeń deklinacyjnych

JLiczba	Nazwa przyp.	Deki. I(a)	Deki. n (o)	Deki. ID (3 typy)	Deki. IV (u)		DekI.V(e)
		fem.	masc. neutr.	masc. femin. neutr.	masc.	neutr.	femin.
Sin-	Nom.	•a	-us, -er, -um	różne zakończenia	-us	-u	-es
gu-	Gen.	-ae	- -! Ni	-is	-us		-ei
la-	Dat.	-ae	-0	-i	-ui	-w	-ei
ris	Acc.	-am	-um -um	•em (-im; in), jak nom.	-um	-u	-em
	Abl.	-a	-o	e(-i)	-u		-e
	Voe.	-a	-e, -er, -um	jak nominativus	-us	-a	-es

liczba	Nazwa przyp.	Deki. 1 I(a) 1	Deki. n(o)	Deki. Ul (3 typy) 1	Deki. IV(u) Dekl.V(e)l
		\ fem.	masc. neutr.	masc. femin* neutr. •	masc. neutr. |	femin. 1
"• | Plu	'Nom.	-ae'	1 --i -a	-es -a(-ia)	-us -ua	-es
ralis 1	1 Gen.	-arum	! -orum	-um(-ium)	-uum	-erum
	Dat.	-is	-is	-ibus	-ibus 1	-ebus
	! Acc.	-as	-os -a	-es -a(-ia)	-us -ua 1	1 -es
	, Abl.	-is	-is	-ibus	-ibus	-ebus 1
	f Yoc.	-ae	-i -a	-es -a(-ia)	-us -ua	1 -es

Deklinacja III (trzy typy)

Liczba		Typ spółgłoskowy i £frju- . . ..:•	Typ samKłoskowy	Typ mieszany
	Nazwa przyp.	Rzecz, nierównozgł., .posiadające jedną spółgł. przed końc. gen. sing. (masc., femin. i neutr.)	1)    Przymiotniki deki. iii. 2)    Rzecz, jrodz. nij. zakończ, w nom.'sing. na -e, -al, -ar. - 3) Niektóre rzeczowniki równozgł. zakończone w nom. sing. na -iś	1)    Rzecz, równozgł. zakończone w nom. sing, na -es i -is 2)    Rzecz, nierównozgł. posiadające dwie spółgł. przed końc. gen. sing.
•_ Sin- --, gula- ! M^^S'	Nom. ..Gen. Dat. i.Ace. j T Abl. ' V0C.	różne zakończenia -is . KsE •em jak nom. -e ’ jak nominativus	"różne zakończenia -is . *1: - ' -em(-im, -in) jak nom. -i jak nominativus	różne zakończenia -is -i ' -em jak nom. -e jak nominativus
.. Plu-talia	' Nom. ^^1 'Gen, Dat. j; Acc. ; Abl. ■ , Vqc,	-es -a , -um -ibus -es .a -ibus -es .a	-es -ia -ium -ibus •es -ia -ibus -es -ia	•es -a -ium •ibus -es -a -ibus •es -a

171