DSCN0411

Rys. 31. Kątomierz uniwersalny

1 '— korpus z tarczą główną, 2 — liniał, 3 — tarcza z noniuszem, 4 — ramią

Dla lepszej obserwacji możemy liniał pocłiylić pod. kątem 45°,. Liniału nie należy przesuwać po płaszczyźnie, lecz przenosić dla uchronienia jego ostrej krawędzi od zużycia.

Rys. 32: Liniał iednókrawą-dziowy

Narzędzia i przyrządy pomiarowe należy otaczać szczegół opieką i dbać o prawidłowe obchodzenie się z nimi żarów w czasie ich przechowywania, jak i użytkowania. Powinny być przechowywane w odpowiednich futerałach, prawidł w nich ułożone, pociągnięte warstwą czystego tłuszczu obo^ąt chemicznie i chronione od zetknięcia się z ostrymi narządu np. pilnikiem.

Przed użyciem należy narzędzie pomiarowe dokładnie oczyścić benzyną i miękkim gałgankiem oraz oczyścić sprawdzany przedmiot, a w przypadku obróbki mechanicznej należy zaeząć pomiary dopiero po unieruchomieniu przedmiotu. Podczas posługiwania się przyrządem trzeba trzymać go w taki sposób, żeby w razie upadku nie uległ uszkodzeniu (np. kątownik), i nie kłaść go na brudnym lub twardym podłożu. W żadnym razie nie wolno narzędzia pomiarowego wciskać na przedmiot ani też nim mocno pocierać.

Sprawdziany. Do sprawdzania większej liczby wałków lub otworów wykonuje się sprawdziany pierścieniowe lub tłoczkowe. Doświadczenie wykazało, że chociaż niemożliwe jest bezbłędne wykonanie przedmiotu, to jednak można błąd ten ograniczyć w zależności od wymagań dotyczących przedmiotu. •

. Na zasadzie układów pasowań wyznaczamy granicę górną i dolną błędu. Stąd powstało określenie wymiarów granicznych i nominalnych. Np. przy dopuszczalnym błędzie ± 0,02 mm dla wałka o średnicy nominalnej 18 mm będzie on już dobry przy 18,02 (średnica maksymalna) i jeszcze dobry przy 17,98 (średnica minimalna). W razie przekroczenia tych granic wałek będzie już nieprzydatny. Zachowanie wymiarów granicznych jest' bardzo Ważne przy częściach zamiennych, które bez dodatkowej obróbki powinny pasować do odpowiednich otworów. To samo dotyczy . wymiarów otworów.

Sprawdzi am tłoczkowy dwugraniczny do pomiaru otworów składa się z dwóch tłoczków dokładnie obrobionych, zahartowanych i oszlifowanych. Jeden z nich wykonany jest

Strona. '■ przechodnia

Strona

nieprmhodnia

Rys. 33/ Sprawdzian tłoczkowy dwugraniczny

na wymiar minimalny przedmiotu (przechodni), drugi na wymiar maksymalny nieprzechodni (rys, 33). SrodkoWa część sprawdzianu zwykle jest radełkowana, ma oznaczoną cechę odpowiadającą da-

39