DSCN0940

7.6H

wzrasta) w zalotności od klasy, s której rekrutowali się źli uczniowie Wśród uczniów klas początkowych spotykaliśmy jeszcze dość duto dzieci z trudnościami w nauce, a jednocześnie pod względem społecznym j dobrze ogólnie przystosowanych i nie wykazujących zaburzeń zachowa- \ nia (w różnych grupach odsetek tych dzieci wahał się od 20*/* do 35*/«). I Wśród uczniów klas wyższych, poczynając od kl. IV i V, przypadki braku zaburzeń zachowania u dzieci tle się uczących należały do rzadkości ] (4 -10%).

Stosując metodę przekrojów poprzecznych, stwierdziliśmy ponadto, że u dzieci z klas niższych zaburzenia zachowania odznaczają się ] w większości przypadków wyraźnie słabszym stopniem nasilenia i mają, co bardzo ważne, odmienny charakter.

Ustaliliśmy, że u dzieci rozpoczynających naukę szkolną zaburzenia zachowania stanowią najczęściej bezpośredni wyraz zakłóconej dynami- i ki procesów nerwowych albo też objaw ogólnej słabej dojrzałości spo- j łecznej. Dominuje typ dziecka nadpobudliwego psychoruchowo z obja-wami tzw. nerwowości ogólnej, będącymi wyrazem zakłóceń sfery neu- 1 rowegetatywnej, oraz typ dziecka nadruchliwego i infantylnego zara- I zem. Dzieci te zakłócają przebieg lekcji i stwarzają różne problemy wychowawcze, są niespokojne, nie uważają, nie podporządkowują się po- I leceniom itp. Zachowanie dzieci nadpobudliwych opisaliśmy szczegółowo w rozdziale I niniejszej części, nie będziemy więc tutaj przytaczać jeszcze raz objawowej charakterystyki ich zachowania. Za godny podkreślenia należy jednak uznać fakt, że u większości dzieci źle się uczących i źle zachowujących w klasach początkowych — mamy do czynienia przede wszystkim z nieumiejętnością przystosowania się do rygorów szkolnych, nie zaś ze świadomym, zamierzonym i celowym łamaniem dyscypliny. Dlatego też ogólne określenia: „uczeń ńiesubordyno-wany”, „nieposłuszny", „uparty", „niespokojny" czy „nerwowy” mają zupełnie inne — jak zobaczymy — znaczenie w odniesieniu do różnych klas.

Zjawisko to obserwujemy zresztą nie tylko w grupach uczniów selekcjonowanych w różnych klasach z punktu widzenia ich niepowodzeń w nauce. Obserwujemy je bowiem również wśród uczniów selekcjonowanych wyłącznie z uwagi na przejawiane zaburzenia zachowania, bez względu na osiągane wyniki nauczania. Wśród tak selekcjonowanych uczniów w niższych klasach badani w przeważającej liczbie przypadków prezentują lżejsze formy zaburzeń zachowania, które nie świadczą jeszcze o utrwalonej deformacji postaw społecznych czy o zaawansowanym procesie wykolejenia. W wyższych klasach rośnie liczba takich przypadków. Największy skok w tym zakresie zaobserwowano w kl V, w stosunku do kl. IV.

_x Podczas gdy wśród uczniów z zaburzeniami zachowania w kL 1-0 zaledwie 2,4°/® wykazywało symptomy zaawansowanego wykolejenia.

ki.

W***

, nasileń iii

nas

>ów dozna

tcbklas

^nego _ff?rasta Wraz z pn ^ród uczniów zachowani Łych. jak: im _aqresja słown lania zmierza Lach niepra [której uczęsz Wyłącznie ze Przypadki cych się z kl. rzypadkach [fekceważenid oraz arogand nym opuszca łącznych wyi iacych niepo

rłn

seld ach<l 93 i

nia tego rodH tym częście ganckiego i poleceń, cel wobec kolej [srace się do I Poczyna; tęguje sil wyższych p loco je pozę łamie alkol kl VI m okazało —j symptomy i Przy an| wań aspołel nia zwraca nie charakt leń od nom

300