DSCN1704

Gratyfikacja 53

Gadżet (ang. gadget - przyrząd, urządzone), przedmiot techniczny służący ułatwieniu lub uprzyjemnieniu wykonywania różnych czynności codziennych. Urządzenie tego typu nie jest konieczne do życia, ale jego posiadanie traktowane jest jako wyznacznik statusu jednostki. Pogoń za różnego typu dobrami materialnymi staje się niekiedy głównym celem życiowym jednostek, zastępując dążenia wyższe. Niejednokrotnie uznaje się to za istotną cechę współczesnej cywilizacji Zachodu. (A.S.)

Gang, zob. jakby-grupa.

Getto, zob. podklasa.

Globalna wioska, metafora wprowadzona przez Kanadyjczyka Marshalla McLu-haną obrazująca wizję współczesnego świata obejmowanego w całości siecią środków komunikowania (a także transportu), umożliwiającą natychmiastowe przekazywanie informacji w skali masowej. Powoduje to sprowadzenie całego globu właśnie do skali „globalnej wioski” (szybkość, jednoczes-ność i masowość przekazu). W 1995 r. .król telefonów komórkowych” Craig O. McCaw oraz „imperator programów komputerowych” William H. Gates ogłosili zamiar utworzenia gigantycznej korporacji łączności Teledisc Corporation, która będzie przekazywała bez użycia kabla dane audiowizualne oraz umożliwi przeprowadzanie wideokonferencji z dowolnych miejsc globu. Łączność będzie zabezpieczona przez 840 satelitów krążących na orbitach przebiegających nad obydwoma biegunami na wysokości 800 km. System ma objąć 93 procent powierzchni globu i umożliwić przekazywanie informacji i dostęp do niego nawet w najbardziej zacofanych rejonach. Rozpowszechnianie idei w tak rozległej skali może, z jednej strony, powodować upodobnianie się i uniformizację, lecz tylko w pewnym zakresie (powierzchownie), stylów życia i sposobów myślenia całych zbiorowości, z drugiej strony, te idee i informacje odbierane są przez różnorodne grupy i społeczno

ści, które czasem wykazują bardzo silne tendencje do zachowania swych odmienności i podtrzymania swej kulturowej tożsamości. (M.P.)

Zob. kultura, kuhraa masowa.

Literatura:

McI.uhan M., 1965, Undenianding Media: The

Extensions ojMm. McGraw Hill, New Yorfc

Gradient gratyfikacji, zob. gratyfikacja.

Gratyfikacja (lac. gratificatio - uczynność, usłużność, wynagrodzenie), stan satysfakcji lub zadowolenia pojawiający się u jednostki po osiągnięciu pożądanego celu. Nie każde działanie zakończone osiągnięciem celu charakteryzuje się jednak wysokim stopniem zadowolenia podmiotu. Gradient (tj. stopień) gratyfikacji zależny jest od wielu czynników tworzących dane działanie oraz od kontekstu, w którym ono zachodzi. Liczne zależności w tej kwestii sformułowano m.in. w obrębie teorii pola Kurta Lewina oraz teorii zachowań (nagród i kar).

Gratyfikacja ujmowana jest także jako wynagrodzenie dostarczane przez partnera interakcji. Chodzi przy tym nie tylko o zapłatę w formie pieniężnej lub dóbr materialnych czy usług, lecz także o wyrazy społecznego prestiżu. Gratyfikacja stanowi element każdej wymiany społecznej i tkwiącej u jej podstaw normy wzajemności (rob. [A. W. Gouldner 1992)).

Według słownika M. Arcta (1934, s. 105] gratyfikacja to oddzielne wynagrodzenie pieniężne udzielane pracownikom przez pracodawcę; podarek. (A.S.)

Literatura:

Arct M., 1934, Słownik wyrazów obcych. Wyd M. Arcta, Warszawa.