Ewolucja systemów elektronicznej bankowości 31
tą w tym czasie kolejne ewolucje zwiększające ich zasięg do światowego oraz jakość działania (magnetyczne, wypukłe, procesorowe). Jednocześnie zwiększają się możliwości realizacji płatności przy pomocy kart, nasycenie terminalami (liczba terminali per capita). Liczba punktów obsługi klienta w latach 1988—90 rośnie w USA o 31%, w Wielkiej Brytanii o 49%, Francji — 48%, Belgii — 47%39). W ślad za tym postępuje możliwość autoryzacji realizowanych operacji.
Od 1990 r. następuje faza pełnej integracji aplikacji. Charakteryzuje się zmianą powszechnej filozofii i systematyki tworzenia systemów informatycznych bankowości. Pierwszą sprawą było zastosowanie w systemach tradycyjnych obsługi banku ideologii systemów zintegrowanych typu ERP, przystosowanych do współpracy ze środowiskiem internetowym. Należy przecież pamiętać, żc jest to okres rozkwitu systemów — elektronicznych — rozliczeń międzybankowych, systemów obsługi (od strony klienta i sprzedawcy) kart płatniczych i — wreszcie — innych form zdalnego dostępu do usług bankowych, w tym od połowy lat 90. — związanych z Internetem.
Ideologia systemów zintegrowanych zakładała tworzenie systemów współpracujących ze sobą od samego początku, opartych o wspólną bazę (hurtownię) danych, wykorzystujących wspólne dane w całym systemie bazującym na platformie bilansów finansowych i wspólnej (na poziomic banku) księdze głównej. Nieocenione zwłaszcza stały się w sytuacji nasilenia się zjawiska konsolidacji, fuzji i przejęć banków, pomagając w procesie zarządzania przejętą infrastruktura bankową (wspólne standardy, płaszczyzny itp.). Szczególna rola przypada tu różnym podsystemom zintegrowanym z systemem ERP typu systemów zarządzania relacjami z klientami (Cusiomer Relationship Management - CRM). Pojęcie CRM sprowadzane jest na ogół do możliwości indywidualizacji podejścia do klienta (po wcześniejszej analizie środowiska klienckiego, jego kastomizacji i rozpracowaniu strategii podejścia do każdej z grup i jej członków) w celu optymalizacji efektów uzyskiwanych przez organizację. Indywidualizacja kontaktów z klientem bankowym jest wielką pokusą związaną z możliwością zdobycia przewagi konkurencyjnej, zwłaszcza po podzieleniu (i zawłaszczeniu) przez banki poszczególnych rynków (rynków w sensie dużych przedsiębiorstw i korporacji, małych i średnich przedsiębiorstw, VlP-ów, klientów indywidualnych itp.).
Narzuca się tu również pytanie o zakres i sens tej integracji. W końcu tempo powstawania produktów bankowych i kolejnych innowacji jest tak ogromne, że w parę miesięcy po wprowadzeniu systemu zintegrowanego trzeba w sposób „zewnętrzny” integrować z nim kolejne aplikacje umożliwiające obsługę tych produktów- i tak bez końca właściwie, ponieważ włączenie oprogramowania tych produktów do systemów zintegrowanych nigdy się nic kończy, a ubocznym efektem kolejnych rozszerzeń jest „zmarauccnie” produktu wyjściowego. Systemy zintegrowa-
^ Obliczeni* własne na podstawie danych: Baliz-Lazo B.. Wood D. (2000): A Hisiorical Appro-Isol of Information Technology im Commerciai Banking, http://www.piemadz.pl/aictuwuni/2000 09/ index_ml Juml. kwiecień 2004. obecnie w rekonstrukcji.