DSCN2128 (2)

Budowę kwiatu można też scharakteryzować za pomocą wzoru k w ego We wzorze tym poszczególne części kwiatu określa się literami- ^W'^a*o.

—    - okwiat pojedynczy —■ P (perigoniwn),

—    kielich — K {calyx),

—    korona — C |corolla).

—    pręcikowie — A (androeceum),

—    słupkowie — G (gynaeceum).

Liczbę członów w okółku oznacza się cyframi, a jeśli jakaś część kwiatu stępuje w dwóch okółkach, pomiędzy liczbami umieszcza się znak plus (+) liczba członów w okółku jest oznaczona znakiem «>. Zrośnięcie członów w ok'iL oznacza się nawiasem. Kreska pod liczbą owocolistków oznacza słupek górny I

nią — słupek dolny. Promienistą symetrię wyraża gwiazdka *, grzbiecistą_I

ka

Przykłady wzorów kwiatowych: śnieżyczka (Gakuithns): * P3 + 3 A3 + 3 G(3) rozchodnik (Sedunt):    * KS CS AS + S GS

jaskier (Ranunculus):    * K5 C5 A°° G »

jasnota {Lamiom): j K(5) C(5) A4 G(2)

Kwiatostany

Kwiaty mogą występować na pędach pojedynczo (jak np. u maku lub tulipana). Bardzo często jednak tworzą na pędach skupienia zwane kwiatostanami. Kwiatostany różnią się między sobą sposobem rozgałęziania się pędów kwiatonośnych oraz I osadzeniem kwiatów. Wyróżnia się w związku z tym szereg typów kwiatostanów (rys. 5.50).

Kwiatostany groniaste rozgałęziają się jednoosiowo (monopodial-nie), a kwiaty tworzą się na końcach odgałęzień bocznych w takiej kolejności, że I najstarsze znajdują się w części podstawowej osi głównej, a im są młodsze, tym bliżej są części szczytowej (rys. 5.50 A-K).

Istnieje kilka rodzajów kwiatostanów graniastych: grono — kwiaty na szypułkach jednakowej długości, stanowiących osie boczne I rzędu, osadzone są na wydłużonej, pojedynczej osi głównej (konwalia); baldachogrono — kwiaty na szypułkach niejednakowej długości układają się mniej więcej w jednej płaszczyźnie (jarzębina, dziki bez); kłos — podobny jest do grona, ale kwiaty ma bezszypułkowe, siedzące (babki, rdest);

kotka (inaczej bazia) — jest to kłos o osi często wiotkiej, zwisającej, opadając) jako całość wraz z osią (wierzba, leszczyna); kolba — jest to kłos o osi silnie zgrubiałej (pałka, kwiatostany żeńskie kukurydzy);

kłos złożony — na osi tego kwiatostanu osadzone są kłosy proste, zwane kłoskami (żyto, pszenica, jęczmień);

wiecha — oś tego kwiatostanu tworzy odgałęzienia drugiego i dalszych rzędów-290

Rys. 5.50. Schematy różnych rodzajów kwiatostanów: A — grono, B — baldachogronowo. C — kłos. p — kłos złożony, E — kolba, F — wiecha, G — wiecha złożona, H — hałdach. I — hałdach złożony.

— główka, K — koszyczek, L — sierpik, M — wachlarzyk, N — wierzchołka dwuramienna

na końcach wszystkich odgałęzień znajdują się pojedyncze kwiaty (bez lilak — Syringa vulgaris, wiele traw);

miecha złożona — rozgałęzienia osi kwiatostanu zakończone są nie pojedynczymi kwiatami, a kioskami (owies, proso, kwiatostany męskie kukurydzy); a I d a c h — oś główna tego kwiatostanu jest silnie skrócona, przez co kwiaty na szypułkach jednakowej długości wyrastają jakby z jednego miejsca na szczycie łodygi, kwiaty najmłodsze znajdują się w środku baldachu (czosnek);

291

i