DSCN4000 (3)

łów, w niektórych przypadkach przeprowadzaniu szczepień ochronnych.

Choroby przenoszone drogą oddechową. Do icj grapy chorób należą omi-to/y. Najlepszą metoda zapobiegania jest unikanie kontaktu / ptakami (materiałem zakażającym są ich odchody).

Choroby szerzące się przez stawonogi (choroby transmisyjne). Przykładem tych chorób są: malaria, żółta gorączka, śpiączka afrykańska, filario-7\. Profilaktyka sprowadza się w tych przypadkach do niszczenia owadów przenosicieli (komary, muchy, ślepaki. meszki), stosowania moskitier. noszenia odzieży z długimi rękawami i nogawkami, stosowania środków odstraszających owady (repelenty). Niekiedy profilaktycznie przyjmuje się leki działające przeciwko filariom.

3. Ikąszcnia przez zwierzęta

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu zagrożenia dla zdrowia przybyszów do krajów tropikalnych stanowiły drapieżniki żyjące w dżungli czy na sawannie. Zwierzęta te zostały w znacznym stopniu wytępione i dzisiaj nie-wiclka tcli liczba żyje jedynie na ograniczonych obszarach. Jednak w tropiku istnieje nadal cały szereg zagrożeń zdrowotnych ze strony fauny. Szczególnie niebezpieczne są ukąszenia s/c/ura. węża. skorpiona czy pająka. Natychmiastowej interwencji medycznej wymaga pokąsanie przez, zwierzęta chore ita wiciekłiznę.

Indywidualna profilaktyka przy wyjrżdzte do strofy tropikalnej polega

Około 1/3 osób podróżujących do strefy tropikalnej choruje na biegunkę w pierwszym tygodniu. Zwykle 4-5 wodnistych wypróżnień dziennie ustępuje po 3-4 dniach bez leczenia. Najczęstszą przyczyną bie

na tym. aby przed wyjazdem odbyć badaniu lekarskie¹⁰⁰ i szczepienia ochronne. Odzież z tworzywa sztucznego nic nadaje się do tropiku. Obuwie powinno być lekkie, ale pełne.

Długotrwała podróż (zwykle samolotem ) sprzyja: zastojowi żylnemu, głównie w obrębie kończyn dolnych (obrzęki), nicdociśnicntu pozycyjnemu. wzdęciu brzucha, wysychaniu górnych dróg oddechowych (krwawienia z nosa), wysychaniu spojówek (szkłu kontaktowe).

Zaleca się umiar w jedzeniu, piciu napojów gazowanych I alkoholowych, spacer w czasie między lądowania.

Pobyt w tropiku wymaga aklimatyzacji (unikanie przez kilka dni większych wysiłków i nasłonecznienia, nadmiaru pożywienia i napojów alkoholowych). Adaptacja do zmiany czasu wymaga zwykle I dnia na 1-2 godziny różnicy czasu.

Należy:

■    unikać spożywania dań zimnych z surowego mięsa. ryb. owoców, jarzyn. surowych produktów mlecznych i nabiału (m.in. majonezów, ciastek, lodów).

■    korzystać z produktów pakowanych sterylnie (ehieb. mleko, soki),

■    znaczne zapotrzebowanie na płyny i sól pokrywać przegotowaną i oao-loną wodą" , napojami gazowanymi, ciepłą herbatą, kawą.

■    w rejonach występowania schi-stosomatozy unikać kąpieli w otwartych zbiornikach słodkowodnych*.

"Mim h ?•••••*/> l*.» .11,* M«4»: yny MorOuaj . Tropikalnej • Gdyni ora/ nyiypWiM ■*«•* np»«M« aMgHW - «/■-• 4 » buton« /•!, »jjiKI■ macko, kohleria dni—, ilwy — W tą Jak mm —M—y pr—Irtk

"Uj ar MMM pwr^ —*i_f a*o a*f>U MM* 4» »■•>> M ik-mącli tmtk&m oAafcąferyrfc I fefcgatf I—mU • bmw aa>M n* —W m»»)w —Ila lokalnyrk gunek są enterotoksyczne szczepy Escherii hła colt, rzadziej Salmonella, Schiftcłla, Giardia. rzadko VIbrio cholerne. V i brio p u ra Haemo lyl U u s. Yersinia, Cryptospuridiitm. Enramo-eba hisłolyrica,

l.ilrratura u*u|>el»hiji|t*«

1997- $wml w liczbach - The Ecunomist. Wyd, Studio Emkii. Wanmiwa. 1997.

Akk\iuvłrowic/ I.. Duda U.: U prugu medycyny jurni. Oficyna Wydawnicza STON. Radom, 1991. Bernard \.\Xa>i:irie medycyny. Wyd. W.A.B.. Wonzawu, 1997

Białas J.. O flintu jooutnośti s:a>vgo śródmieścia »v struknmr tłumno maiła | w:' Malików 'ki \t i red. i: WSP. Rzcs/ów 1.989.

Białas J.: Zacho* ■rivt< mieszkuńt rhe u przestrzeń spoin z/tti ounlla. (w:) Pióro 7. (red >: Przestrzeń i społecsriUttwu 7 l^uhtń ekologii społecznej. Ki W. Warszawa. 1982.

Biderman E. (red.): Hncritf tyka jądrowa. czltrrirk.środom<1//. 11AM. Poinuń, 1989.

Ois.ciiś B.J.: Piet rnthr meilitine aadpuMit Health. Harwal Piihłitliing, Philadclphm. 1992 Chemia i oelmiihi śntt/tneiika V Środowiskowa Konferencja Naukowa Chemików. Kom. Nauk Chcin PAN. Ośrodek Wydawnictw Naukowych. Pn/.nad. 1994.

Cle mcii S.A.. Eigisti D.O., McOuire S.l-.:(7f/mprvlicnsiec famity tj/uf e/mutuinit} his/i>!i nu/sine M>(i:;ivv-Hill Book Company. New York. 1981.

Commoncr B.: /amykitfacy <le knfg. PWP., Warszawa. 1974.

Pobn**yńi>kii R. (red.): Wvhmnr saKtłdnle.aia z higieny l epidemiologii. AM w- BydjiiH/c/y. Bydyosłcz. 1993.

Duikiewit / T : Rapnn Konusji Śntdo«v&1omet Kóiuiictid fJ.dojfri CAmwki P.SX Bromandogia «Chemia Toksykologie zna. 1988. 21.

l-aliński J. B. .Vaukmec podstamy tlziałanta na •?«-. tmhnuty przynuls / niAn«r śłdrmnŁł l Ptntuouy tu hnmy Mnnłntsisha. Warszawa. 1994,

Fłcmimnji O.: Klimat - spuhmłika — człowiek- Państwowe Wydawnictwo Kotmcac i loro.

1983.

Gfnwiak B,. Kempa I , Wmnnii T.: PoU&fa*? «łrwiv (mfawd* PWN. Warszawa. 1985.

Główny inspektorat Sanitarny: Kmeria zdnmstne (mdimida. T : 12. 14. 16. 22.23. IV Wl .. WaM*»a. 1984-199(1.

Gorczyńska B.. Nowaczyk Z : O* hnma śmhneiska. l-undacja -Warta". P»'/nan. 1992.

Grzesica J :Ochronana/nrulttrftu tb*Hła*itśaiertoss-teia - ptuMrmteahwaiłat Karówkv. W łrumińska M «rcdi: l.k.•/«»;gu ;nr zagmtrmmabaWi^moWii.<X*olmc«—w. Warszawa. 1989 GunUńska M . Kardu IR. Muuylhki 2L Nonka-Borówka l :i»fn«.'rptw    a :•*«•••/ l* I

Wojtczak A. (rad): (honiłis Monyiew, T. ). Wyd t ek PZWL Warszawa. 1995 Ukoi Mintleksykon - mercorohigiu. Wyd. Nauk. Tcihii. Warszawa, 1992.

Jagielski A Smkłum spoinont-elaltrtHZłw miast pióskirh a lotu **/h    *Ui»łs .biw»dir» |w |

Turowski J. (md.): Płpersy ta ha nizin p krain (K\»>llneum, Wiiwł»», I'* ?8 Janków ni k J. (red,) łhomeirunihinta rHrneiektt P/.Wt.. Warszawa. I97ł»

laskowikl J. nrd i ll /rfno «’v/wunvr*A ssynmitm {,.    n'• n»« A iar i . V.u. i,-(w M* /• V tnJartłk,

Gdańsk. 1991

łeilKiri 7 it/ei/erma (nKJtwJ.drniw - iraNaJOM/nr ljvn/'i'IO" ¹    SV.d|v- I**'** ^{4 1} *

Kinski I.B.. (r/cll S. (nrd.). /«/iv*nv,łam, (Vmnun Oiyanun i BkunumiUU Humi» />*,ov. »•. W imaaa

1993.

Korski.1 u .PawlakI.STradl.JndrMiiIiwMnisM t ............. . • l kon.<*n*k.» VMau->

Wais/awa. 1995

I