DSCN6616 (Kopiowanie)

8.7.4.2.1. Oko jako układ optyczny

Na układ nphifTny oka składają się bezbarwne i przezroczyste błony i płyny: rogówka, ciec? wodnista w przedniej komorze oka. soczewka i ciało szkliste. Oś układu optycznego oka nie pokrywą się z osią patrzenia; dzięki korekcji przez soczewkę oś patrzenia kończy się na dolkll Irodkowyn plamki żółtej siatkówki czyli w miejscu najlepszego widzenia. Przyśrodkowo od plamki żółtej znajduje się plamka ślepa czyli wyjście nerwu wzrokowego. W tym miejscu nie ma fotoreceptorów i bodźce wzrokowe nie są odbierane. O istnieniu plamki ślepej można się przekonać dzięki rysunkowi 8-49. Proszę prawym okiem wpatrywać się w narysowany krzyżyk i przysuwać oraz odsuwać rysunek od oka. W pewnym momencie kropka po stronie prawej zniknie — jej obraz padł właśnie na wyjście nerwu wzrokowego. Ten sam test możemy przeprowadzić z okiem lewym, ale musimy wówczas odwrócić rysunek do góry nogami.

Ryc. 8-49. Test na obecność plamki ślepej

Dzięki układowi optycznemu oka na siatkówce powstaje obraz rzeczywisty, oorrtriieisznny i odwrócony. Siła załamywania prawidłowego oka człowieka dla promieni równoległych (a więc przy patrzeniu w dal) wynosi +66,7 dioptrii. Siła ta wiąże się przede wszystkim z krzywizną rogówki. Oczywiście, żeby móc ostro widzieć zarówno przedmioty położone blisko, jak i przedmioty odległe, oko musi mieć możliwośćakomodacii do odległości. Odbywa się to dzięki zmianom kształtu soczewki Przy oglądaniu przedmiotów położonych daleko (promienie równoległe) mięśnie rzęskowe są rozluźnione, a przyczepiona okrężnie do soczewki obwódka rzęskowa napięta, rozciągając soczewką, przez co staje się ona bardziej płaska i słabiej załamuje promienie (ryc. 8-50A ). Przy oglądaniu przedmiotów leżących bliżej kąt załamania promieni musi być większy: mięśnie rzęskowe kurczą się obwódka rzęskowa rozluźnia, soczewka zatem dzięki swej sprężystości wraca do kształtu bardziej kulistego i zwiększa zdolność załamywania promieni. Akomodacja odbywa się odruchowo i umożliwia zwiększenie siły załamywania układu optycznego oka maksymalnie o 12 dioptrii (+78,7 dioptrii przy maksymalnym zwiększeniu krzywizn soczewki). Taka maksymalna możliwość zwiększenia załamywania ma miejsce u dzieci w wieku około 8 lat. Wraz z wiekiem zmniejszą się uwodnienie soczewki i staje się ona coraz mniej sprężysta - przez co jej możliwości osiągania kształtu bardziej kulistego również ulegają zmniejszeniu. U dziecka 8 letniego tzw. najbliższy ramki widzenia znajduje się w odległości 8,5 cm od rogówki. Oznacza to, że dziecko np. tekst umieszczony w tej odległości widzi ostro. Młody człowiek w wieku 20 lat będzie w stanie odczytać ten tekst dopiero z odległości co najmniej 10,5 cm, a w wieku 60 lat — z odległości 83 cm. Tak więc w podeszłym wieku czytanie książki wymaga użycia okularów o soczewkach skupiających (ręka jest zbyt krótka, aby tekst możne było odsunąć dostatecznie daleko...).

Powyższy opis akomodacji dotyczy tzw. oka miarowego, tj. takiego, którego układ optyczny skupia promienie równoległe na siatkówce. Współcześnie jednak coraz częściej obserwujemy wad; refrakcji, które sprawiają, iż oko jestnfemiarowe, tzn. jego układ optyczny skupia promienie przed lub za siatkówką. Do wad refrakcji zaliczamy krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm.

W przypadku krótkowzroczności (myopia) układ optyczny oka załamuje promienie równoległe przed siatkówką (ryc. 8-50B,). Do krótkowzroczności dochodzi wówczas, gdy gałka oczna jest zbyt długa (np. dziecko w okresie wzrostu nie spożywa dostatecznie dużej ilości tłuszczów i nie odkładają gj one w oczodole za gałką oczną) lub obwódka rzęskowa jest zbyt słaba (co powoduje niedostatcc/iK rozciągnięcie soczewki). Obraz przedmiotów odległych jest nieostry. Korekcja krótkowzroczności poło# obecnie na stosowaniu szkieł (okularów) o soczewkach wklęsłych (rozpraszających). Ich siła ru/pne/au* (wyrażona w ujemnych dioptriach) jest zależna od stopnia krótkowzroczności.

Makn«

pbiipor

■PBdoin

Wdzięki

Stóg

m|