DSCN6663 (Kopiowanie)

113

| Cslawlek

koty nadnerczy na drodze autoimmunologiczncj (odporność organizmu skierowana jest wówczas przeciwko własnym komórkom) lub w wyniku zniszczeń wywołanych w przebiegu gruźlicy albo nowotworu. Objawy choroby Addisona to: znaczna pigmentacja skóry (chory wygląda tak, jak gdyby się intensywnie opalał), pojawianie się ciemnych plam na dziąsłach, osłabienie, niskie ciśnienie krwi, zmniejszenie wymiarów i osłabienie pracy serca. Nawet mały stres w chorobie Addisona iuożc powodować zapaść, wymagającą natychmiastowego, intensywnego leczenia.

Warstwa pasmowata jest pobudzana przez hormon kortykotropowy (ACTH) i zbudowana jest i komórek zawierających krople lipidów i charakterystyczne mitochondria, omówione w opisie warstwy klębkowatej. Komórki warstwy pasmowatej wydzielająglikokortykoidy (nazwa ta jest stara i pochodzi z czasów, gdy uważano, iż hormony te jedynie podnoszą poziom cukru w organizmie): z nich najlepiej znane to kortyzol i korty kosteron. Wydzielony do krwi kortyzol wiąże się z białkiem zwanym transkortyną i tak wędruje do tkanek. Prawidłowe stężenie całkowitego kortyzolu w osoczu wynosi 360-380 nmol/L (13-13,7 pg/dL). Gl ikokortykoidy wywierają wpływ na gospodarkę wodno-ełektrolitową, na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Powodują one mobilizację glukozy i jej przechodzenie do krwi; glukoza powstaje zarówno z glikogenu w wątrobie, jak i z rozpadu innych związków, np. białek. Rozpad białek pod wpływem glikokortykosterydów ma miejsce w różnych narządach, z wyjątkiem wątroby (gdzie następuje nasilenie ich syntezy). Hormony te wykazują efekt przeciwzapalny (polegający na stabilizacji błon lizosomów w komórkach) i efekt immunosupresyjny, polegający na obniżaniu stopnia odporności komórkowej. To działanie glikokortykoidów wykorzystywane jest w leczeniu, na przykład uczuleń albo chorób immunologicznych, takich jak astma oskrzelowa, zapalenia stawów, choroba Graves-Basedowa i in. Nadczynność warstwy pasmowatej kory nadnerczy czyli tzw. choroba Cushinga może być spowodowana nadmiernym wydzielaniem ACTH lub guzem nowotworowym (czynnym hormonalnie) w obszarze kory nadnerczy. Do cech choroby Cushinga należą: otyłość, z odkładaniem się tkanki tłuszczowej na tułowiu i szyi (natomiast z prawidłową podściółką tłuszczową na kończynach), „księżycowata" twarz, cienka skóra, rozstępy skórne, nadciśnienie tętnicze, powolne gojenie się ran i podniesienie poziomu glukozy we krwi.

Warstwa siateczkowata zbudowana jest z komórek gruczołowych i komórek barwnikowych (zawierających lipofuscynę w cytoplazmie). Nazwę swą zawdzięcza „siatkowatemu” układowi pasm komórek - pomiędzy pasmami znajdują się naczynia krwionośne i tkanka łączna. Warstwa ta jest zależna od ACTH (co oznacza, że wydziela swoje hormony - steroidy płciowe - pod wpływem ACTH wydzielanego przez przysadkę). Do steroidów płciowych wydzielanych w tej warstwie należą męskie hormony płciowe czyli androgeny (glówniedchydroepiandrosteron) oraz - w niewielkiej ilości - żeńskie hormony płciowe - estrogeny. W wypadku nadmiernego wydzielania hormonów warstwy siateczkowatej nadnerczy u kobiet rozwija się tzw. zespół nadnerczowo-płciowy. Polega on m wirylizacji (jest to przekształcenie cech kobiecych w cechy męskie): pojawia się intensywny zarost na skórze, małe sutki, łysienie w postaci zakoli, hirsutyzm (obecność brody i wąsów), kończyny górne i dolne stają się grube, zaś powiększona łechtaczka przypomina prącie.

8A18. Nerka (łac.:r«i)

Nerki są również narządem wewnątrzwydzielniczym - wytwarzają i wydzielają do krwi 1,25-di-hydroksycholekalcyferol, reninę i ery t ropoety nę.

Witamina D (czyli cholekalcyferol) wytwarzana jest w skórze u ludzi z 7-dehydrocholesterolu pod wpływem światła. Transportowana jest następnie z krwią(po połączeniu z globuliną o nazwie: IMko wiążące witaminę D) do wątroby i tam przekształcana w 25-hydroksycholckalcyferol (inaczej: kakydiol lub 25-OHD3. Ten z kolei wędruje do nerek, gdzie w kanalikach bliższych przetwarzany jest w bardziej aktywny metabolit: 1,25- dihydroksycholckalcyferol (kalcytriol lub 1.25-<OH),D₁). Kalcytriol