74905 PwTiR119

236 Rozdział 9

wodów nic wyrazi na nie zgody, to organizator turystyki jest zobowiązany zapewnić klientowi powrót do miejsca rozpoczęcia imprezy turystycznej lub do innego uzgodnionego miejsca w warunkach nie gorszych niż określone w umowie i to bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami z tego tytułu. Należy też podkreślić, że w razie wspomnianej wyżej niemożności wykonania świadczenia zastępczego klient może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania umowy. Takie roszczenie odszkodowawcze nie przysługuje klientowi w sytuacji, gdy niemożność wykonania świadczenia zastępczego jest spowodowana wyłącznic siłą wyższą albo działaniami lub zaniechaniami osób trzecich, nie-uczestniczących w wykonywaniu świadczenia zastępczego, jeżeli takich zachowań nie można było przewidzieć ani uniknąć.

Kwestie świadczeń zastępczych wywołują wiele problemów w praktyce. Nieraz świadczenia te są przedstawiane myląco jako specjalna gwarancja danego organizatora turystyki, co oznacza wykorzystywanie w celach promocyjnych działań, do których organizator jest ustawowo zobowiązany. Zdarza się, że warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych zawierają sformułowania przyznające organizatorowi zupełną swobodę w zakresie zmiany poszczególnych świadczeń, co musi być traktowane jako niedozwolone postanowienie umowne.

Dla kwestii wykonania umowy o imprezę turystyczną niezmiernie istotne znaczenie ma dodany w 2000 r. przepis ustawy o usługach turystycznych, który zobowiązuje klienta stwierdzającego wadliwe wykonywanie umowy do niezwłocznego zawiadomienia o tym zarówno wykonawcy danej usługi, jak też organizatora turystyki. Sposób tego zawiadomienia powinien być odpowiedni dla rodzaju usługi. Ustawa przy tym wymaga, aby umowa o imprezę turystyczną jednoznacznie określała omawiany obowiązek klienta. Trzeba podkreślić, że niezależnie od brzmienia postanowień umownych w tej kwestii klient powinien pamiętać o celowości zapewnienia sobie odpowiednich dowodów na piśmie spełnienia przezeń tego obowiązku. Wyraźnie wskazują to ustalenia dyrektywy 90/314/EWG, nakładające na konsumenta obowiązek zawiadomienia usługodawcy i organizatora turystyki o zauważonym na miejscu jakimkolwiek zaniedbaniu w wykonaniu umowy, co powinno być dokonane przy najbliższej sposobności na piśmie lub w innej właściwej formie. Warto dodać, że brak zastrzeżeń do usług turystycznych świadczonych w trakcie imprezy turystycznej oraz niezgłoszenie żadnego zażalenia lub reklamacji w czasie trwania danej imprezy ani bezpośrednio po powrocie wcale nie pozbawia klienta możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

9.3. Umowa o pojedynczą usługę turystyczną

Organizatorzy turystyki oraz pośrednicy turystyczni podejmują się świadczenia na rzecz swoich klientów nie tylko pakietów usług turystycznych, ale również pojedynczych usług turystycznych. Umowa o świadczenie pojedynczej usługi turystycznej może przy tym pozostawać w faktycznym związku z jakąś umową o imprezę turystyczną, ale nie ma to istotnego znaczenia prawnego. Najczęściej zresztą taka pojedyncza usługa turystyczna dotyczy turystyki indywidualnej. Usługa tego rodzaju może polegać na rezerwacji pokoju hotelowego albo miejsca w samolocie, autobusie lub pociągu, nabyciu biletów wstępu na imprezy sportowe, na wystawy, czy do teatru, najmie samochodu osobowego lub autokaru, miejsca parkingowego, czy sprzętu turystycznego, różnych działaniach związanych z uzyskaniem paszportu lub wizy, rozmaitych czynnościach informacyjnych związanych z korzystaniem z usług turystycznych, jak też na zawieraniu na rzecz klienta, choć nie zawsze bezpośrednio w jego imieniu, różnych umów o usługi turystyczne, w tym o usługi przewozowe, przewodnickie lub gastronomiczne. Taka pojedyncza usługa turystyczna może też dotyczyć pobytu na kempingu zagranicznym lub krajowym. Jako pojedynczą usługę turystyczną trzeba także zakwalifikować zorganizowanie przez biuro podróży wyjazdu na kurs językowy.

Powszechnie uważa się, że w przypadku pojedynczych usług turystycznych biuro podróży najczęściej występuje w roli zleceniobiorcy podejmującego się zawarcia umowy w imieniu i na rzecz klienta z danym usługodawcą. W praktyce biuro podróży występuje w takich sytuacjach w bardzo różnym charakterze. Nieraz jest agentem lub pełnomocnikiem innego przedsiębiorcy, jak też może działać jako zleceniobiorca klienta w charakterze pośrednika turystycznego. Nierzadko w ramach umów o pojedyncze usługi turystyczne biuro podróży samo podejmuje się również wykonania określonej usługi turystycznej. Gdy jest to usługa przewozowa, to wówczas biuro podróży zawiera z klientem umowę przewozu osób, działając w charakterze przewoźnika, czego dotyczy następny punkt tego rozdziału podręcznika. Jeśli zaś biuro podróży zarazem utrzymuje hotel lub inny obiekt hotelarski, to pojedyncze usługi hotelarskie są przezeń świadczone na podstawie umowy hotelowej. Świadczone zaś przez biura podróży usługi informacyjne w zakresie tras turystycznych, dostępnych imprez turystycznych, walorów turystycznych określonej miejscowości, regionu, czy kraju, możliwości zakwaterowania, taryf lotniczych, cen biletów kolejowych lub autobusowych, czy rozkładów jazdy, rejsów lub lotów, zazwyczaj są nieodpłatne i nie mają żadnych podstaw umownych. Nie ma wtedy między stronami woli kontraktowania i na ogół żaden stosunek prawny wówczas nie powstaje. Nie wyklucza to jednak ewentualnej odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych określonego biura podróży, którego niekompetentny pracownik spowodował szkodę przez udzielone klientowi błędne informacje turystyczne. Wykazanie jednak przez poszkodowanego klienta przesłanek odpowiedzialności de-liktowej jest w tego rodzaju sytuacjach sprawą nader trudną. Konsekwencje tych trudności dowodowych obciążają z natury rzeczy klientów zgodnie z kodeksową