DSCN6886

30

Ćwiczenia v

5.    Biorąc pod uwagę liczbę sylab w wersach, wydziel części kompozycyjne wiersz^

6.    Określ, jakie są konsekwencje semantyczne i ekspresywne wyróżnienia w wi_cr SZU wersów krótkich i długich.

7.    Wskaż związek budowy wersyfikacyjnej utworu z jego strukturą gatunkową

Adam Mickiewicz

Pan Tadeusz księgi I, fragment

Pan Podkomorzy! Oj Wy! Pm zawsze ciekawy O Bonaparta, zawsze Wam tam do Warszawy!

He! Ojczyzna! Ja nie szpieg, a po polsku umiem, Ojczyzna, ja to czuję wszystko, ja rozumiem!

₅ Wy Polaki, ja Ruski, teraz się nie bijem,

Jest armistycjum, to my razem jemy, pijem.

Często na awanpostacb nasz z Francuzem gada, Pije wódkę; jak krzykną: ura! — kanonada.

Ruskie przysłowie: z kim się biję, tego lubię;

■o Gładź drużkę jak po duszy, a bij jak po szubie.

Ja mówię: będzie wojna u nas. Do majora Płuta adiutant sztabu przyjechał zawczora: Gotować się do marszu! Pójdziem, czy pod Turka, Czy na Francuza; oj, ten Bonapart figurka! [...]

u Weszła nowa osoba, przystojna i młoda;

Jej zjawienie się nagłe, jej wzrost i uroda,

Jej ubiór zwrócił oczy; wszyscy ją witali,

Prócz Tadeusza, widać, że ją wszyscy znali.

Kibic miała wysmukłą, kształtną, pierś powabną, a Suknię materyjalną, różową, jedwabną,

Gon wycięty, kołnierzyk z koronek, rękawki Krótkie, w ręku kręciła wachlarz dla zabawki (Bo nie było gorąca); wachlarz pozłocisty

Powiewając rozlewał deszcz iskier rzęsisty.

25 Głowa do włosów, włosy pozwijane w kręgi,

W pukle, i przeplatane różowymi wstęgi,

Pośród nich brylant, niby zakryty od oczu,

Świecił się jako gwiazda w komety warkoczu, Słowem, ubiór galowy; szeptali niejedni 30 Że zbyt wykwintny na wieś i na dzień powszedni.

1.    Przedstaw podział składniowy i intonacyjny wiersza, wskaż przerzutnie.

2.    Przedstaw wiersz w formie graficznej, zaznaczając sylaby, rozkład akcentów, miejsca średniówki, układ rymów.

3.    Sprawdź stałość metrycznej konstrukcji wiersza (izosylabizm, średniówka, rymy).

4.    Porównaj ukształtowanie wersyfikacyjne dwóch sąsiadujących z sobą fragmentów poematu: dialogowego (wypowiedź Rykowa) i narracyjnego:

a)    określ, w którym z fragmentów częściej się pojawiają i na czym polegają zakłócenia podstawowego wzorca rytmicznego 13-zgłoskowca (7+6), zwracając szczególną uwagę na akcentowanie zakończeń członów przedśredniówkowych, występowanie wersów z działami składniowo-intonacyjnymi poza miejscem średniówki oraz obecność przerzutni;

b)    określ funkcję stylistyczną zakłóceń konturu rytmicznego wiersza w obu fragmentach.

5.    Opisz podobieństwa w budowie wersyfikacyjnej obu fragmentów i konsekwencje semantyczne tych podobieństw.

7. Wskaż w Panu Tadeuszu inne przytoczenia, w których ukształtowanie toku rytmicznego wiersza wiąże się z charakterystyką postaci.