Etiologia i patogeneza zakażeń dróg moczowych
Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi zakażeń dróg moczowych są bakterie, zdecydowanie rzadziej są nimi grzyby, wirusy lub pasożyty.
Docierają one do układu moczowego następującymi drogami:
✓ wstępującą (przez cewkę moczową)
✓ krwiopochodną
✓ limfatyczną
s przez ciągłość
Najważniejsze znaczenie ma droga wstępująca
^ Na ogół pierwszym etapem zakażenia jest kolonizacja ujścia cewki (u kobiet przedsionka pochwy, u mężczyzn okolicy podnapletkowej) przez bakterie należące do własnej flory pacjenta, pochodzącej głównie z przewodu pokarmowego.
# Następnie dochodzi do Inwazji pęcherza moczowego przez cewkę.
^ Ryzyko zainicjowania zakażenia drogą wstępującą jest większe u kobiet ze względu na bliskie sąsiedztwo ujścia pocnwy, odbytnicy i cewki moczowej oraz z uwagi na to. że cewka moczowa u kobiet jest krótsza niż u mężczyzn.
Z tych samych powodów istnieje duża łatwość mechanicznego wprowadzenia bakterii do pęcherza podczas stosunku płciowego.
Kiedy bakterie znajdą się w pęcherzu, mogą drogą wstępującą docierać poprzez moczowody do miąższu nerki.
® najczęściej wywoływane są przez Gram-ujemne pałeczki, wśród których zdecydowanie dominuje EscherfcHa coli
© nawracające zakażenia, wywołane sa najczęściej przez Proteus spp. I Klebsiella spp. - z uwagi na produkcję ureazy, dochodzi do alkalizacji moczu co sprzyja ao rozwojowi kamicy układu moczowego
® pałeczki Gram-ujemne. należące do rodzajów: Klebslela, Enterobacter, Serratla, Pseudomonas oraz Gram-dodatnie ziarniaki: Staphyłococcus epldermldis I Enłerococcus faecalis wywołują najczęściej szpitalne zakażenia dróg moczowych
® Staphyłococcus saprophytlcus często wywołuje zakażenia dróg moczowych u młodych kobiet, prowadzących aktywne życie seksualne „choroba miesiąca miodowego*
® bezwzględne beztlenowce niezwykle rzadko są przyczyną zakażeń dróg moczowych nabywanych drogą wstępującą
® występują rzadko, przede wszystkim u noworodków i chorych z upośledzoną odpornością
® są najczęściej wywoływane przez bakterie Gram-dodatnie (gronkowce, paciorkowce), prątki z rodzaju Mycobacterium lub droźdżaki z rodzaju Candlda
® rzadko dochodzi tą drogą do zakażenia pałeczkami Gram-ujemnymi
Bakterie |
Wirusy |
Grzyby |
Inne |
•Escherichia Coli •Klebsiella •Proteus mirabilis •Enterococcus • Pseudomonas aeruginosa •Haemophltus Influenzie •Staphyłococcus saprophytlcus |
• Herpes simples • Adenowirusy |
• Candida alblcans • Cryptococcus neoformans • Aspergillus |
•Chlamydia trachomatis •Ureaptasma urealyticum |
Mechanizmy odpornościowe w układzie moczowym
W warunkach fizjologii bakterie okresowo przedostają się do dolnych dróg moczowych, ale są stamtąd skutecznie eliminowane dzięki lokalnym mechanizmom odpornościowym. Należą do nich:
✓ prawidłowy mechanizm opróżniania pęcherza moczowego / szczelność ujść pęcherzowych moczowodów
✓ kwaśny odczyn moczu, hamujący namnażanle się większości bakterii
✓ aktywne niszczenie drobnoustrojów przez komórki nabłonkowe
/ warstwa mukopollsacharydów, powlekająca nabłonek pęcherza moczowego, zapobiegająca przyleganiu bakterii / aktywność tagocytarna leukocytów oraz obecność
Immunoglobulln wydzlelnlczych na powierzchni śluzówki dróg moczowych