DSCN7793

Rozdział IX ZAMYŚLENIE

Lecę ponad Polską

Ciężko doświadczona ziemia

Wyczerpana, przerażona, porzucona

Leciałem w zamyśleniu do Moskwy, mając umysł wypełniony wspomnieniami. Samoloty RAF przelatywały nad zrujnowanym Berlinem. Myślałem w tych dniach

0    Ameryce w 1941 roku i o sceptycyzmie, który natchnął moją przepowiednię, że nadejdzie dzień, kiedy i Berlin będzie bombardowany. Lecz nurt moich wspomnień był jeszcze bardziej zniewalający, gdy przelatywałem nad Polską.

Patrzyłem na znajomą mi ziemię i to co pozostało z miast, które kiedyś znałem,

1    ten cały lot wydał mi się wyzwaniem rzuconym wszelkiemu rozsądkowi. Ja, który byłem premierem mojego kraju, nie miałem prawa w nim lądować. Musiałem lecieć ponad nim i ponad moimi współziomkami, których kochałem. Musiałem lecieć do Rosji i uzyskać w zasadzie jej pozwolenie na powrót. Był w tym i symbolizm. Wyglądało tak, jakby Polska stała się obszarem zaatakowanym nawałnicą i trzeba nam było okrążyć ją i wołać do Rosji o prawo lądowania na jej ziemi. Polska, którą widziałem poniżej była samotna - tak samotna jak wtedy gdy zaatakowały ją Niemcy sześć lat temu. Myślałem o oburzeniu cywilizowanego świata, gdy Hitler zażądał korytarza; i porównałem to z nieczułością tego samego świata, gdy nowa przemoc dyktatorska, Rosja, zagarnęła nie Gdańsk, czy korytarz, ale połowę kraju i to nie jako bezwzględny agresor, a sprzymierzeniec, którego zabór został zaakceptowany przez pozostałych sprzymierzeńców. Jaka była istotna różnica, zapytałem siebie, pomiędzy Hitlerem a Stalinem. Nie umiałem znaleźć żadnej.

Podsumowałem nieszczęścia Polski w tych ostatnich sześciu latach i doszedłem do wyniku wprost przerażającego. W tej części Polski, którą Hitler włączył do Trzeciej Rzeszy odbywały się egzekucje przeciętnych ludzi i tych, którzy zajmowali stanowiska. kościoły były zamknięte, księża pomordowani, wszelka własność prywatna skonfiskowana, samo mówienie po polsku było zbrodnią, wielkie ilości obywateli zabrano do pracy niewolniczej w Niemczech, młodzież polską wtłoczono do organizacji Todta i - pod groźbą wycelowanego karabinu - do armii hitlerowskiej.

W pozostałej części tej. która była pod kontrolą nazistów - Generalne Gubernatorstwo - wszystkie średnie szkoły zamknięto, tych którzy studiowali na uniwersytetach mordowano, wszystkie wartościowe dzieła sztuki, książki i pomniki wyrusz-