DSCN7912

26

26

Ryc. 5. Powierzchnia żująca zębów policzkowych (Freye, 1978]

Pomiary i obserwacje materiałów kopaffc nych dowodzą, że bobry z neolitu i wczesnej średniowiecza były roślejsze od bobrów fyspół. czesnych (Chmielewski,. 1975). > ,

Czaszka i uzębienie

Ryc. 6. Kształt dolnego siekacza oraz.tgjf mieszczenie zębów u bobra (DezWn i in-. 19%)    .

Cźaszka bobra odznacza się bardzbfłrijf| sywną budową. Jej wydatne grzebienie! (s trza$ kowy i potyliczny), szeroka kość j arzmoW|j| po-' tężne łuki jarzmowe dowodzą rozwoju; mięśtif (ryc. 6). Górne siekacze mają po 10-12 cmdłuf gości, a pokrywające je szkliwo jest brunatni -czerwonej barwy na swej przedniej j^^^^| ni. Zębów jest 20.

Wzór zębowy jest następujący: 1 0 13,

Zęby przedtrzonowe są wykształcone podobnie jak trzonowe (ryc. 5). Ich żująca powierzchnia jest ułożona w poprzeczne pętle szkliwa (Pucek, 1984). Zęby te są pozbawione korzeni, zwiększają swą wysokość, lecz ich wzrost jest ograniczony.

Budowa wewnętrzna i liczba chromosomów

odbytowych służy do rozpoznawania się osobników, natomiast strój bohrowffB i znakowania terytorium rodzinnego (Bołlinger, Hodgdon i Kennelly, 19&3)iflB Zarówno gruczoły przyodbytowe, jak i worki strojowe zwiększają ma$§| a gruczoły przyodbytowe także objętość wraz z wiekiem zwierząt. Obydwa; gruczoły są mniejsze u samic.

Bóbr należy do zwierząt bezmoszno-wych. Oznacza to brak moszny na zewnątrz ciała. Jądra umieszczone są w jamie brzusznej. W wolnej części prącia znajduje się kość prąciowa. Prącie, wraz z workami wytwarzającymi strój bobrowy, gruczołami przyodbytowymi i samym odbytem, uchodzi do wspólnego zachyłku zwanego niby-•stekiem (Moszyńska i Żurowski, 1981). Uważa się, że wydzielina gruczołów przy-

Rola gruczołów prepucjalnych (worki strojowe) i przyodbytowych w znakowaniu zapachowym jest mało zbadana. Więcej uwagi zwracano na worek strojo-wy^gdyż jest większy i wytwarza zapach charakterystyczny dla znakowania. Oleista wydzielina gruczołu przyodbytowego-jest często uważana za repełent wilgoci przy czyszczeniu futra (Bollinger, Hodgdon i Kennelly, 1983).

Znakowanie zapachowe jest czynnością wysoce sezonową. Szczyt tej aktywności przypada na wiosnę. Okazuje się, że to gruczoły przyodbytowe, a nie worki strojowe, zmieniają masę i pojemność w rocznym cyklu zbliżonym do znakowania zapachowego.

Obserwacje bobrów kanadyjskich (Bollinger, Hodgdon i Kennelly, 1983) również wiążą gruczoły przyodbytowe ze znakowaniem zapachowym. Świadczy o tym pozycja przyjmowana przez bobra w trakcie znakowania, pozwalającana odkładanie wydzieliny gruczołu przyodbytowego. Gruczoły pizyodbytowe zawierają więcej komórek wydalniczych i są pod większą kontrolą mięśni niż worki strojowe. Wreszcie, wydzielina gruczołu przyodbytowego nieznanego osobnika wzbudza u miejscowych bobrów zachowanie agresywne oraz wzmożone znakowanie. Obserwacje te wykazują, że gruczoły przyodbytowe są integralną częścią porozumiewania się za pomocą zapachów i wymienieni autorzy wysuwają hipotezę, że wydzielina tych gruczołów może służyć takim funkcjom społecznym, jak rozpoznawanie płci, wieku i stanu reprodukcyjnego osobników.

Podobnie jak u innych roślinożerców, przewód pokarmowy bobra charakteryzuje się znaczną długością jelit Jelito cienkie jest sześciokrotnie dłuższe od długości ciała (Dehnel, 1958).

Kariotyp bobra europejskiego: 2N = 48, NF = 80.