DSCN4737 (2)

sens i funkcje wyjaśnić można jedynie poprzez kontekst kul* turo wy środowiska i czasu. W związku z Deeais podobną dro* gą szli najwybitniejsi badacze ikonografii i treści ideowycft tego przedstawienia, wielokrotnie cytowani w mniejsze) pracy A.J. Kirpicznikow, C. Osieczkowska, A. Baumstark, B Kantorowie z, J. Myslivec i inni. Również w ich pracach pojawia się niejednokrotnie podstawowe dla historyka sztuki i nltn zarazem pytanie: „jak powiązany jest świat rzeczy, nhraij i znaków, z obszarem myśli, poglądów, koncepcji? Jak rysuje się sieć relacji pozwalających na ustanowienie związków pomiędzy tymi dwoma zakresami zjawisk?"^{1 2}

Odpowiedź na to pytanie winna każdorazowo uwzglfdttli specyfikę badanych treści w ich wzajemnych relacjach, Jttt na wstępie jednak ważne jest uświadomienie sobie pewnych reguł ogólnych, jak np. zasadnicza odmienność w sposobie artykułowania owych treści w ikonografii i literaturze. Zauważając niższość sztuk wizualnych wobec literatury tam, gdzie idzie o wyrażanie treści pojęciowych, Jan Białostocki stwierdza jednocześnie:

sztuki plastyczne potrafią jednak zamienić te treści w symboliczay obraz pozostający w pamięci i pozwalający aa emocjonalne, dynamiczne przeżycie. Bogactwu i artykulacji treści ftloaAnyck pf chologicznych i poetyckich, właściwych sztukom słowa, ulub wizualne mogą przeciwstawić symboliczną, odciskającą w wyobraźni trwały ślad zwięzłość swych obrazów. Ich pełne zrozumienie nie jest jsś-nak możliwe bez restytucji całego kontekstu historycznego, w którym I obrazy te kształtowały się i dojrzewały w organicznym iwiązłmi z myślą religijną, filozoficzną i poetycką w określonym mowantśi dziejowym, w określonej sytuacji społecznej².

Przeświadczenie o głębokiej słuszności takiej postawy to warzyszyło mi nieustannie w śledzeniu losów przedstawieniu Deesis w kulturze średniowiecznej.

1

J. Białostocki, Historia tziukt i historia idej. w: /Mów * ąpMMgfl s. 22.

2

⁸ J Białostocki, Symbol* i obroty, w: Symbol* i obroty 1.1 Warszawa 1982, s. 40. |