WNIOSKI I POSTULATY OPTYMALIZACYJNE
Na studiach podyplomowych z edukacji prorodzinnej i edukacji emocjonalnej oraz innych studiach lub kursach należałoby uwzględnić w programach zagadnienia dotyczące deprywacji potrzeb fizycznych i psychicznych sierot społecznych oraz wpływ tych negatywnych czynników na proces socjalizacji dzieci, z uwzględnieniem dojrzałości społecznej, emocjonalnej i moralnej. błotne znaczenie miałoby też zagadnienie dotyczące szeroko rozumianego wychowania dla miłości Problematyka ta powinna też być omawiana w toku wewnątrzszkolnego dokształcania nauczycieli.
Z przeprowadzonych badań wynika również, że szansą na rozwiązanie niektórych problemów dzieci, zwłaszcza starszych, niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie czy zdemoralizowanych są zawodowe rodziny zastępcze. Należałoby zatem tak zorganizować tok kształcenia studentów na kierunkach pedagogicznych, aby mogli się oni dokładnie zapoznać z ideą rodzicielstwa zastępczego, by w przyszłości mogli stać się kandydatami na rodziców zastępczych.
3. Postulaty dla teorii opiekuńczo-wychowawczej
Informacje zgromadzone w toku badań sondażowo-d iagnostycznych mogą mieć wielorakie znaczenie. Autorowi niniejszej rozprawy wydaje się, iż zarówno refleksyjne studium bogatej literatury przedmiotu, jak i wyniki uzyskane w toku żmudnych badań diagnostycznych mogą przyczynić się do wzbogacenia wiedzy teoretycznej z zakresu pedagogiki opiekuńczej, głównie zaś rozwoju dzieci specjalnej troski i sierot społecznych w rodzinach naturalnych i zastępczych.
Kompleksowa diagnoza funkcjonowania rodzin zastępczych i dysfunkcjonalnych stanowi potwierdzenie niezweryfikowanych dotąd opinii, które są przedmiotem dyskusji w gronie pedagogów i wychowawców, aby obok tradycyjnych form opieki nad dziećmi osieroconymi szerzej popularyzować i organizować inne prorodzinne formy opieki, jak rodzinne domy dziecka czy specjalistyczne zawodowe rodziny zastępcze.
Niewątpliwego pogłębienia teoretycznego wymagają zagadnienia dotyczące atmosfery panującej w rodzinie zastępczej, do której wkracza i rozpoczyna „nowe żyde" młody człowiek obarczony niejednokrotnie bagażem dramatycznych doświadczeń. Tak naprawdę nie są nam jeszcze dobrze znane jego przeżycia związane z wejściem w nowe, czasem zupełnie nieznane środowisko rodzinne. Gruntownych badań domaga się również sfera psychofizycznego rozwoju dziecka w rodzinie zastępcze) oraz kształtowania sic jego sfery emocjonalnej.
Na szczególna uwagę zasługuje wniosek, że niesiona pomoc i wsparcie powinny być skierowane nie tylko do dzieci i młodzieży żyjącej w rodzinach zastępczych i dysfunkcjonalnych, ale swym zasięgiem powinno obejmować również rodziców (opiekunów). Najskuteczniej bowiem można przynieść pomoc dzieciom i młodzieży poprzez ich rodziców (opiekunów), których z dziećmi łączą szczególne więzi miłości i zażyłości. Przywracanie dziecku dobrze funkcjonującej rodziny naturalnej oraz powoływanie do życia nowych form prorodzinnych, w których opiekunowie mogliby sic całkowicie poświecić pracy opiekuńczo-wychowawczej dla dobra sierot społecznych jest najlepszą gwarancją optymalnego zaspokajania podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dzieci w procesie socjalizacji.
Z przeprowadzonych badań płynie także postulat, aby dążyć do poszerzenia opieki specjalistycznej nad rodzinami zastępczymi, zapewniając im możliwość ciągłej formacji pedagogiczno-terapeutycznej. Należałoby również opracować modelowy system pomocy rodzinie zastępczej oparty na zasadach i standardach opieki obowiązujących w innych krajach europejskich.
Uwzględniając obiektywne i subiektywne trudności prowadzenia badań w rodzinach zastępczych, adopcyjnych czy dysfunkcjonalnych, związane z koniecznością przestrzegania ustawy o danych osobowych i zachowania szczególnego taktu i dyskrecji w tego rodzaju sondażach i wywiadach, wydaje się celowe kontynuowanie badań dotyczących potrzeb fizycznych i psychicznych oraz dojrzałości społecznej, emocjonalnej i moralnej dzieci specjalnej troski oraz sierot społecznych.