DSC
10 (6)

WNIOSKI I POSTULATY OITYMAUZACYjNK

z kolei wpływa ujemnie na stan ich wzajemnych kontaktów i tym samym słabsze zaspokajanie potrzeb psychicznych podopiecznych.

•    W badanej grupie dzieci i młodzieży stwierdzono, iż dziewczęta posiadają lepsza motywację do nauki szkolnej, sa również lepiej uspołecznione i bardziej podatne na wpływy rówieśników, niż chłopcy. Można to wytłumaczyć tym, że proces adolescencji rozpoczyna się u dziewcząt wcześniej niż u chłopców, oraz tym, że sa one z natury bardziej wrażliwe, samodzielne i odpowiedzialne.

•    Uzyskane wyniki badań pozwalają stwierdzić, że u dzieci w przedziale wiekowym 10 -13 lat słabiej sa zaspokajane potrzeby fizyczne, mniejsze jest pozytywne oddziaływanie rówieśników oraz słabsza motywacja do nauki szkolnej, niż u badanej młodzieży w przedziale wiekowym 14-16 lat. Jak się wydaje, stan ten jest spowodowany u dzieci traumatycznymi przeżyciami z okresu wczesnego dzieciństwa oraz trudną sytuacja panującą w środowisku rodzinnym, z którą badane dzieci radzą sobie słabiej niż dorastająca młodzież.

•    Badania pozwoliły także wykazać zasługujące na uwagę prawidłowości zachodzące między grupą badanych dzieci i młodzieży a grupą badanych rodziców (opiekunów), wyrażające się w stwierdzeniach, że: im wyższe wykształcenie badanych rodziców (opiekunów), tym wyższy poziom uspołecznienia, zaspokojenia potrzeb fizycznych i lepsza motywacja do nauki szkolnej badanej populacji dzieci i młodzieży oraz im niższe wykształcenie badanych ojców (opiekunów), tym wyższy stopień zahamowania u dziecka. Pozwala to wnioskować, że wykształcenie rodziców (opiekunów) ma pośredni związek z socjalizacją, zachowaniem i rozwojem badanych dzieci i młodzieży.

•    Wyniki badań pozwalają na postawienie wniosku, że poziom dojrzałości (odpowiedzialności) moralnej badanych dzieci i młodzieży kształtuje się pozytywnie, pod bezpośrednim i istotnym wpływem zaspokajania ich potrzeb psychicznych przez rodziców (opiekunów) oraz pod wpływem pozytywnego oddziaływania szkoły. Stwierdzono natomiast, że na poziom dojrzałości moralnej badanych dzieci (młodzieży) nie ma istotnego wpływu stan zaspokojenia ich potrzeb fizycznych przez rodziców (opiekunów) oraz wpływ kolegów. Ustalono również, że na poziom dojrzałości (odpowiedzialności) moralnej badanych dzieci i młodzieży pozytywnie wpływa w stopniu istotnym, pośrednio poprzez zaspokojenie ich potrzeb psychicznych, rodzina zastępcza niespokrewniona oraz fakt, że ojciec (opiekun) pracuje zawodowo; ujemny zaś wpływ pośredni ma wykształcenie zawodowe ojca (opiekuna) i wiek badanych dzieci i młodzieży.

Ostatecznie prowadzi to do wniosku, że im większa zachodzi depry-wacja potrzeb psychicznych badanych dzieci i młodzieży, tym mniejsza jest

icn dojrzałość moralna. Oznacza to, że skoro rodziny zastępcze niespokrewnione najlepiej spośród badanych typów rodzin zaspokajają potrzeby psychiczne swoich podopiecznych, to tym samym mają najkorzystniejszy wpływ na poziom ich dojrzałości moralnej. Znalazło to również potwierdzenie w kondycji moralnej badanych typów rodzin, wśród których najlepszą odznaczają się właśnie rodziny zastępcze niespokrewnione, a następnie dopiero rodziny zastępcze spokrewnione, a na końcu dopiero rodziny naturalne dysfunkcjonalne.

•    Dojrzałość społeczna (uspołecznienie) badanych dzieci i młodzieży kształtuje się pozytywnie pod istotnym wpływem zaspokajania ich potrzeb fizycznych przez rodziców (opiekunów), pod wpływem pozytywnego oddziaływania szkoły, jak również uzależniona jest od istotnego wpływu typu rodziny, w której badane dzieci i młodzież przebywają (rodzina zastępcza spokrewniona i niespokrewniona). Ustalono natomiast, że na poziom dojrzałości społecznej badanych dzieci i młodzieży nie wpływa w sposób istotny zaspokajanie ich potrzeb psychicznych oraz środowisko koleżeńskie.

Przeprowadzone badania pozwoliły wykazać pozytywny wpływ rodzin zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych na poziom dojrzałości społecznej uczestniczących w badaniach sierot społecznych. Stwierdzono bowiem, że dla badanych sierot społecznych przebywających w rodzinach zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych w porównaniu do dzieci (młodzieży) przebywających w rodzinach dysfunkcjonalnych już sam fakt utraty przez nie rodziny naturalnej i umieszczenie ich w rodzinie zastępczej wpływa ujemnie na poziom ich dojrzałości społeczną. Rodziny zastępcze spokrewnione i niespokrewnione natomiast przez dobre zaspokajanie ich potrzeb fizycznych wpływają pośrednio na podniesienie ich poziomu dojrzałości społecznej (uspołecznienia), co w rezultacie przyczynia się do łagodzenia skutków utraty rodziny naturalnej przez sieroty społeczne. W sposób pośredni ponadto na uspołecznienie badanych dzieci i młodzieży pozytywnie wpływa również posiadane przez ojca (opiekuna) wykształcenie średnie lub wyższe, ujemny zaś wpływ ma liczebność rodzeństwa oraz wiek badanych dzieci i młodzieży.

Pozwala to wnioskować, że im większa jest deprywacja potrzeb fizycznych badanych dzieci i młodzieży, tym mniejsza ich dojrzałość społeczna. W odniesieniu do badanych typów rodzin oznacza to m.in., że skoro rodziny naturalne dysfunkcjonalne najsłabiej zaspokajają potrzeby fizyczne badanych dzieci i młodzieży, to tym samym mają słabsze oddziaływanie na wzrost ich poziomu dojrzałości społecznej.

•    Zachowanie antyspołeczne badanych dzieci i młodzieży zależy w stopniu istotnym od ich płci oraz od typu rodziny, w której przebywają (zwła-