DSC45

Rynnk 2.9 W

•    2. Popyt, podaż, cena

(a) cenę równowagi i ilość produktu równoważącą rynek, b) rozmiar nierównowagi rynkowej przy cenie maksymalnej P * 16, n ustaliło państwo, by zwiększyć konsumpcję.

Z matematycznego punktu widzenia punkt równowagi rynkowej to punkt pqg cięcia krzywej popytu z krzywą podaży, a więc ich punkt wspólny. Rozwiązuj podpunktu a) sprowadza się do rozwiązania układu równań popytu i podaży pa założeniu, że wielkość popytu musi być równa wielkości podaży:

Qd — Qs-

W związku z tym uzyskujemy następujący układ równań:

/> = -40 + 40 P = -20 + lO.

Rozwiązaniem tego układu jest wielkość popytu i podaży Q_D = Qs - 5 oraz odJ wiadająca tym wielkościom cena P = 20.

W podpunkcie b) nastąpiła zmiana warunków zadania i cena równowagi 2ost5;( zmniejszona do 16. W związku z tym, aby określić rozmiar nierównowagi rynbi wej, należy obliczyć wielkość popytu występującego przy tej cenie i następu podobnie obliczyć wielkość podaży. Odpowiednio więc uzyskujemy:

-    wielkość popytu: 16 = -4Q_D + 40, skąd Qo = 6,

-    wielkość podaży: 16 = 2Q_S + 10, skąd Q_s = 3.

Dzięki uzyskanym wielkościom popytu i podaży można obliczyć rozmiar ■ równowagi rynkowej:

Qs-Qd = 6- 3 = 3.

Na rynku występuje nadwyżka popytu nad podażą w ilości równej 3.

Osiągnięta równowaga rynkowa może być zakłócona przez zmiany pożarem wych czynników determinujących popyt i podaż. Graficznie znajduje to wyj* w przesunięciu krzywej popytu lub podaży w prawo lub w lewo. W takich sĄ acjach nowa cena równowagi ustala się na wyższym lub niższym poziomie.

Jeżeli zmianie ulegnie jakikolwiek czynnik pozacenowy kształtujący rożni* popytu rynkowego, krzywa DD ulegnie równoległemu przesunięciu. W km* kwencji przetnie się ona z krzywą podaży rynkowej SS w innym punkcie, $] oznacza inny poziom ceny równowagi i nową ilość równoważącą rynek.

Osiągany^w"opisanych poniżej przypadkach nowy punkt równowagi rynkom jest konsekwencją współzależności zachodzących pomiędzy elementami ryaW Pierwotnym źródłem zmian tych współzależności są zmiany wielkości popytUTO wołane np. zmianami dochodów konsumentów, zmianami cen dóbr substyflw nych i komplementarnych, zmianami preferencji konsumentów czy zmianami *j ciążeń podatkowych, stóp procentowych, warunków kredytowania itp.

Zmiana któregokolwiek czynnika pozacenowego prowadząca d® ***** tu powoduje wzrost efektywnego zapotrzebowania przy każdym pmtotn Graficzną ilustracją takiego przypadku jest równolegle przesunięcie na prawo, do pozycji D'D’ (rysunek 2.9). Przesunięcie w prawo krzywe) przy danej niezmienionej krzywej podaży prowadzi do zmiany punktu to* rynkowej z Eu do E\. Nowy punkt równowagi jest tym bardziej oddaleń') czątkowego, im większe są zmiany popytu pod wpływem pozacenowych < nant. Zawsze jednak nowy stan równowagi rynkowej beti/i'.’ osiągnięty • kach wyższej ceny równowagi i większej ilości dóbr równoważącej rynek.

Jeżeli zmianie ulegnie którykolwiek czynnik pozacenowy zmniejszający popyt rynkowy, to efektywne zapotrzebowanie na to dobro spadnie przy każdym pozu> mie ceny. Graficzną ilustracją tej sytuacji jest równoległe przesunięcie krzywej DO w lewo, do położenia D'D' (rysunek 2.10). Przesunięcie w lewo krzywej popytu przy danej niezmienionej krzywej podaży prowadzi do zmiany punktu równowagi z Eu do £|. Nowy punkt równowagi jest tym bardziej oddalony od początkowego, un silniejsza była reakcja popytu na zmianę pozacenowych determinant Zawsze jednak nowy punkt równowagi rynkowej będzie osiągnięty w warunkach niższej ceny równowagi rynkowej i mniejszej ilości dobra równoważącej rynek.

Równowaga rynkowa może się zmieniać nie tylko pod wpływem zmian popytu, ale także pod wpływem zmian podaży. Podaż nie jest stabilnym elementem rynku, gdyż warunki tworzenia jej podłoża materialnego w postaci produktów i usług ulegają nieustannym zmianom. Zmiany podaży mogą być tym większe, im dłuższy jest okres, w którym jest ona rozpatrywana. W takiej sytuacji podaż staje się pierwotnym źródłem zmian ceny równowagi i ilości dóbr równoważącej rynek.

Jeżeli zmianie ulegnie jakikolwiek czynnik pozacenowy kształtujący rozmiary podaży rynkowej, to krzywa SS ulegnie równoległemu przesunięciu. W konse-