DSC
63 (15)

II    fji doUWdi itr

I rozdrabnianie Iw prasie ślimakowej

drożdże rozdrobnione

I hydroliza kwasowa w autoklawie I temperatura 110°C, czas 20 - 30 minut 1100 kg drożdży, 20 I wody i 10 I 36% HCI

hydrolizat drożdży

ekstrakcja witamin grupy B

koagulacja białek etanolem o stężeniu 50%

_ 100 kg drożdży i 85 I rektyfikatu

I filtracja, np. na bębnowych filtrach próżniowych

filtrat

J zagęszczanie pod zmniejszonym ciśnieniem

koncentrat witamin grupy B

osad białkowy + ergosterol

I destylacja resztek etanolu I suszenie, np. w suszarce walcowej I do zawartości wilgoci do 2%

wysuszony osad białkowy z ergosterolem

I rozdrabnianie

mączką drożdżowa

J ekstrakcja wrzącym etanolem 1 kg mączki i 3 I rektyfikatu

osad I

1 ekstrakcja etanolem

ekstrakt etanolowy II

I filtracja

osad II

I suszenie

suchy osad

J rozdrabnianie

sucha mączka zawierająca białko

ekstrakt etanolowy I -4 filtracja na filtrze próżniowym

filtrat I —i

filtrat II •

zagęszczanie

koncentrat lipidowo-ergosterolowy

J hydroliza

45% roztworem NaOH

zmydlony koncentrat

i krystalizacja w temperaturze 0°C

r~

przesącz

I destylacja etanolu

i

odpad produkcyjny

surowy ergosterol

_^filtracja lub wirowanie

kryształy surowego ergosterolu lafinacja 65% etanolem Ifiltracja

kryształy częściowo oczyszczonego ergosterolu

I rozpuszczanie w mieszaninie jetanol: benzen *4:1

roztwór ergosterolu

] rekrystalizacja f

kryształy oczyszczonego ergosterolu

ft/s 2.7. Schemat ideowy kompleksowego wykorzystania drożdży jako źródła ergosterolu dwojako, tzn. albo przy użyciu preparatów enzymów proteolitycznych, albo jako tzw. autolizę. Autoliza drożdży zachodzi w temperaturze 45°C pod wpływem enzymów zawartych w samych drożdżach. Wadą enzymatycznej hydrolizy jest jej długotrwałość (2-3 dni), a w przypadku stosowania specjalnych preparatów enzymów proteolitycznych — wysoki koszt

A zatem pozostaje hydroliza kwasowa. Można ją prowadzić przy użyciu np. kwasu solnego w podwyższonej temperaturze, pod niewielkim ciśnieniem w autoklawie. Proces trwa zaledwie kilkadziesiąt minut. Zastosowanie tego rodzaju obróbki drożdży umożliwia kompleksowe ich wykorzystanie, albowiem obok ergosterolu otrzymuje się koncentrat witamin grupy B i cenne białko paszowe.

2.5.3. Fotochemiczna konwersja ergosterolu

i otrzymywanie koncentratu witaminy D₂

Izomeryzacja ergosterolu pod działaniem promieni UV zachodzi najłatwiej i najszybciej w roztworach. Rozpuszczalnik nie powinien pochłaniać promieni UV, gdyż w przeciwnym razie spełniałby rolę wewnętrznego filtra i utrudniałby kontakt rozpuszczonej prowitaminy z czynnikiem wywołującym fotoizomery-zację. Wymaganiom tym odpowiadają takie rozpuszczalniki organiczne, jak eter etylowy, etanol, cykloheksan, dioksan i inne. Można też poddawać izomeryzacji ergosterol rozpuszczony w olejach, jednak w tym przypadku produktem końcowym może być wyłącznie olejowy koncentrat witaminy D₂, nie zaś krystaliczny ergokalcyferol.

Naświetlanie roztworów prowitaminy promieniami UV odbywa się w specjalnych aparatach ze szkła kwarcowego, albowiem zwykłe szkło nie przepuszcza promieni świetlnych o długości fali poniżej 400 nm. Jako źródło światła wykorzystywane są lampy rtęciowe, przy czym najwyższą wydajność witaminy przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości produktów ubocznych uzyskuje się przy długości fal świetlnych w przedziale 275 - 300 nm według jednych, albo też między 285 a 315 nm według innych źródeł. Można więc, bez obawy popełnienia istotnego błędu uznać, że najlepiej jest wykorzystywać do tego celu promieniowanie UV o długościach fal w przedziale 275-315 nm. Spośród wymienionych wyżej rozpuszczalników eter etylowy uznawany jest za najlepszy, albowiem w tym przypadku maksymalną aktywność antyrachityczną uzyskuje się dopiero po 5 - 6 godzinach naświetlania promieniami UV, podczas gdy w etanolu czy cykloheksanie już po godzinie, przy czym samo maksimum aktywności jest w eterze trzykrotnie większe niż w etanolu. Wolniejszy przebieg procesu fotoizomeryzacji w eterze stwarza dogodniejsze warunki dla zapobiegania pojawieniu się w naświetlanym roztworze produktów nadmiernego napromieniowania, które zazwyczaj są nieaktywne, a więc niepożądane.