DSC
75 (7)

io glos z nieba: *Co rn= ; c

_r . j_v ci.ićzwaf    o— “ ” v . — ------^- przeto powie    ri-czarowi? Prawo jest takie, jak on rr.ówi». N_a

Ciwko rabt>;_t m    ~    .Napisano w Biblii; ,P_nnvo

co rabbi -    _{C(J t0} znaczy? Według rabbiego Jinnijahu

^{nIe JlSt}v'^V7‘ ponieważ Torah została dana na Górze Synaj, nie ^W -_ul zwracać uwagi na głosy z nieba, ponieważ napisano: ^ⁿvdu- Zgodnie z opinią większości I zdarzyło sio potom, że ’ , ,1 _Nlthan (jeden z uczestników dyskusji) spotkał proroku tory przechadzał Się po ziemi) i zapytał proroka: «A co Bóg powiedział, kiedy mieliśmy tę dyskusję?* A prorok odpo-,,    \ «Bóe uśmiechnął się i powiedział: ,Moje dzieci zwy-

_fi;Vv!v. moje dzieci zwyciężyły”" «

T-, opowieść prawic nic potrzebuje komentarza. Podkreśla _ona autonomię rozumu człowieka, w którą nic mogą mieszać naw>,~r narinr/yrodypny-tdosy z nieba. Bóg uśny.ec!r^ sic, bo człowiek zrobił, to co Bfig. .chciał., by zrobi) — _ sufr-sfr ''ŚtfTnr—-whsnym pnnem, zdolnym i zdecydowanym do podejmowania decyzji .samemu, zgodnie z metodami racjonalnymi i demokra-

tvcznvmi.

• *

Tego samego ducha humanistycznego można znaleźć w wiciu opowieściach pochodzących z folkloru Chasydów z okresu późniejszego o tysiąc lat. Ruch Chasydów był buntem ubogich przeciwko tym, którzy mieli monopol wykształcenia lub pieniędzy, leli hasłem był werset z Psalmów: „Służcie Bogu z radością". Kładli oni nacisk raczej na uczuciowe niż intelektualne osiąg--nięeia, raczej na radość niż na skruchę; dla nich, podobnie jak cila Spinozy, radość równała się cnocie, a smutek grzechowi. Następująca opowieść jest charakterystyczna dla humanistycznego i antyautorytatywnego ducha tej sekt}⁷ religijnej:

1 ewien ubogi krawiec przyszedł do rabbiego-Chasyda w dzień pa święcie Pojednania i rzekł do niego: „Wczoraj miałem sprzeczce z Bogiem. Powiedziałem mu: <-Boże, ty popełniałeś grzechy i ja popełniałem grzechy. Ale ty popełniałeś ciężkie grzech}, a ja popełniałem grzechy mało ważne. Co ty zrobiłeś? Oddzic*

-.iś mat:.i od dzieci i pozwalałoś ludziom ginąć z głodu. Cu j^{J ?}uo ikin. Czasami nie zwróciłem kawałka sukna klientowi albo -A ł^)r/-^c‘5.h'tgak-ni ściśle prawa. Ale ja ci coś pięciem Panie ^a l^jrz( baczę ci twoje grzechy, a ty mi przebaczysz nu>j^c-

KU 1

■

to

*

152