DSC59 (6)

przez Norris, w którym tjęte zostały również analizy empiiycz. ne stron internetowych blisko 3000 departamentów rządowych na całym świecie, a także strony 125 izb ustawodawczych w 82 krajach. Wnioski okazały się poucząjące: „Strony rządowe rzadko ułatwiają niespokojną publiczną reakcję, publikowanie reakcji publicznych na propozycje polityczne czy wykorzystanie możliwości forów dyskusyjnych, mailowych grup dyskusyjnych czy biuletynów, chociaż miały miejsce sporadyczne eksperymenty z wykorzystaniem form interaktywnych” (Norris 2001:130). Podobne badania międzynarodowe potwierdząją to, co składa się na ogólny trend: szybkie przyjęcie technologii sieci przez rządy dla celów bardziej wydąjnego dostępu do informaąji i zapewnienia usług, jednak względnie mały wysiłek, jeśli chodzi o wykorzystanie tych technologii do przekształcania praktyk podejmowania decyzji politycznych (Coleman i inni 1999). Sugerąjeto, że jeśli chodzi o szanse na poprawę jakości demokracji, wpływ technologii sieci na rządy jest raczej konserwatywny niż powodiyący zmianę i doprowadzający do przekształceń.

Niemniej jednak model sieciowy wszedł w procesy i działania rządów w formie, która oddąje możliwości potenęjalnie znaczącego przesunięcia - chodzi o wzrost tak zwanego „rządzenia sieciowego” (networked gouemance) (Reinecke 1999). Sieciowe rządzenie odnosi się do podziału poszczególnych funkąji rządowych na wielosektorowe sieci, które przecinąją granice terytorialne, jurysdykcyjne i strefowe, tradycyjnie służące do organizowania tych funkąji. W ramach tego modelu, organy państwowe, aktorzy sektora prywatnego, a także organizaąje pozarządowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego stąją się węzłami w sieciach, które sprawiają rządy w formach uwzględniąjących politykę konsultaąji i rozwoju, tworzenia wiedzy i rozpowszechniania, dostarczania usług, regulowania standardów czy wprowadzania w życie programów. W wielu przypadkach sieci te tworzą się na pewien czas wokół określonych tematów lub projektów, raczej rozdzieląjąc ryzyko i odpowiedzialność horyzontalnie niż skupiąjąc władzę na szczycie hierarchii instytucjonalnych. Jako takie zarządzanie sieciowe jest traktowane przez wielu jako forma doskonale dostosowana do dynamicznych warunków globalizacji i innowacji technologicznych:

„Sieci umożliwiają rządom lepsze zarządzanie ryzykiem oraz wykorzystywanie szans, jakie niesie ze sobą liberalizacja ekonomiczna oraz zmiana technologiczna [...] stanowią obiecujące medium, poprzez które państwa oraz organizacje międzynarodowe mogłyby realizować swoje miąje, zarządzać swoimi umiejętnościami w zmienianiu otoczenia globalnego, jak również służyć obywatelom w skuteczniejszy i słuszniejszy sposób” (Witte i inni 2002: 24).

W tym miejscu stwierdzić można, że sieciowe rządzenie jest bardziej skuteczne, bardziej inkluzywne, bardziej elastyczne niż rządzenie oparte na scentralizowanych, hierarchicznych instytu-cjach państwowych oraz bardziej zdolne do optymalizowania dzielenia się wiedzą, procesu podejmowania decyzji, tworzenia porozumień oraz działania w odpowiedzi na zmieniające się warunki w różnych sytuacjach. Globalna Sieć Polityki Publicznej, część oenzetowskiego programu Vision Project, szczegółowo wyodrębnia kilka międzynarodowych przykładów modelu sieciowego rządzenia w działaniu, stopniując je od globalnej kampanii na rzecz zakazu min lądowych do rozwoju Światowej Komisji do spraw Tam (powstała w ramach Global Public Policy Network 2003). Model sieciowy z pewnością dotrzymuje obietnicy decentralizacji i demokratyzacji rządzenia, jednak byłoby przesadą twierdzenie, że zastąpił on hierarchiczną, biurokratyczną organizację instytucjonalną władzy politycznej lub że byłaby to ze względów demokratycznych konieczna intencja lub rezultat. Można twierdzić na przykład, że sieciowe rządzenie stanowi, na wiele sposobów, poważne wtargnięcie prywatnych interesów w sferę publicznego rządzenia; reorganizację rządzenia w sektorze publicznym wzdłuż granic korporacyjnych; strategię włączania sprzeciwu społeczeństwa obywatelskiego bez poważnej decentralizacji i przekazywania władzy organom niższego szczebla; styl publicznego zarządzania uwolniony od tradycyjnych struktur reprezentacji demokratycznej oraz odpowiedzialności. Model sieciowy - podobnie jak technologie sieci - pozostaje otwarty tyleż na możliwości niedemokratyczne, co na demokratyczne.

Co ze sposobami, w jakie ustanowione partie polityczne wykorzystują sieci? W liberalnych demokracjach partie istnieją

161