DSC01

> Ryc. 9.1. Zdjęcie aparatu SPECT-CT w Zakładzie Medycyny Nuklearnej UM w Lublinie (zdjęcie dzięki uprzejmości Kierownika Zakładu dr Beaty Chrapko).

2.    faza miąższowa - ocena unaczynienia tkanek miękkich około 10 minut później,

3.    faza metaboliczna - ocena analogiczna do badania statycznego wykonywana po ok. 2 godz. od podania radioznacznika.

W stanach zapalnych scyntygrafia trójfazowa pozwala na wykrycie wzmożonego ukrwienia tkanek, ale można również stosować specyficzne radiofarma-ceutyki, np. znakowane granulocyty, cytrynian galu, immunoglobulinę G lub nanokoloid. Granulocyty i immunoglobulina G gromadzą się w ogniskach zapalnych, nanokoloid pozwala na stwierdzenie zwiększonej przepuszczalności naczyń, a gal 67Ga z jednej strony znakuje granulocyty, a z drugiej ma powinowactwo do mukopolisacharydów bezpośrednio w ognisku zapalnym.

Scyntygrafia ślinianek jest wykonywana w postaci dynamicznej rejestracji emisji promieniowania w okolicach ślinianek przed i po podaniu preparatu stymulującego wydzielanie śliny (np. soku cytrynowego). Ocena wyniku może być jakościowa i półilościo-wa - wykreślenie krzywej zmian aktywności w czasie w wybranych regionach zainteresowania. Wskazania do scyntygrafii ślinianek obejmują zespól Sjógrena, sialozy niezapalne, zapalenia i zmiany nowotworowe.

Limfoscyntygrafia stosowana jest do wykrywania tak zwanego węzła wartowniczego, czyli pierwszego węzła chłonnego na drodze naczyń limfatycznych drenujących okolicę guza nowotworowego. Wykonywana jest przed zabiegiem chirurgicznym lub śródo-peracyjnie. Badanie polega na podaniu radioznaczni-Lka o charakterze koloidu, który jest wychwytywany iprzez naczynia chłonne i transportowany do węzłów ■chłonnych. Za pomocą gammakamery rejestrowa-’ne jest położenie węzłów chłonnych, w tym węzła

wartowniczego, które dodatkowo można wyj^, błękitem metylenowym i kolor ten będzie wjdZ? w trakcie zabiegu chirurgicznego.

Przeciwwskazaniem do badań scyntygrafio*-jest ciąża. Badania nie należy wykonywać u kobietL miących piersią. Na badanie pacjent powinien zg|_f| się nawodniony, a po badaniu pić dużo płynów . zwiększyć diurezę i tym samym przyspieszyć elimj^ cję radiofarmaceutyku z organizmu oraz skrócićq-działania radioizotopu na organizm. Średnia diwfi efektywna dla scyntygrafii kości to 4 mSv, czyli ot^

1,8 roku przeciętnego narażenia na naturalne prog% niowanie tła.

Badania tomograficzne pozwalają na rejestrację^ razów warstwowych, a nie sumacyjnych. Wyrów się tu tomografię SPECT i PET, również w postaci*) hybrydowych.

Tomografia emisyjna pojedynczego fotonu SPEQ (single photon emission computed tomography) opk* się na rejestracji promieniowania za pomocą gamma kamery z obrotową głowicą. Tomograf SPECT mor, być sprzężony z tomografem komputerowym i we* czas wykonywane jest tak zwane badanie hybrydo* SPECT-CT (ryc. 9.1). Jednoczasowo rejestrowane js rozmieszczenie radioznacznika w organizmie oraznj. stępuje precyzyjna lokalizacja tych ognisk w badana tomografii komputerowej.

Pozytonowa tomografia emisyjna PET (posilot emission tomography) wykorzystuje gammakameą która rejestruje promieniowanie kwantów o energii 511 keV rozchodzących się w sposób antyrównolegly. W badaniu PET wykorzystywane są specjalne radioizotopy cechujące się deficytem neutronów. Dlatego też proton w jądrze atomowym emituje pozyton, czyli cząsteczkę podobną do elektronu, ale naładowaną dodatnio oraz neutrino. Tym samym proton ulega przemianie w brakujący neutron. Z kolei pozyton reaguje następnie z elektronem otoczenia, w efekcie ulega ani hilacji, która jest źródłem przemiany dwóch cząstek materialnych w dwa fotony. Te dwa fotony mają stalą energię (511keV) i rozchodzą się pod kątem 180 stopni do siebie. Rejestracja wyłącznie tego typu promieniowania zwiększa czułość i dokładność badania przez eliminację detekcji promieniowania rozproszonego.

Radioizotopy stosowane w baniach PET mają bardzo krótki czas póltrwania (do 2 godzin), więc z reguły konieczne jest zainstalowanie cyklotronu medycznego w bliskiej odległości od ośrodka badań medycyny nuklearnej, aby skrócić czas transportu wyprodukowanego radiofarmaceutyku, albo trzeba polegać na szybkim transporcie radioizotopu drogą lotniczą z najbliższego cyklotronu.

Opracowano wiele radiofarmaceutyków do badania PET (m.in. aminokwasy, tymidyna, cholina), ale największe znaczenie mają nadal pochodne 2-flu-oro-2-deoksyglukozy znakowanej izotopem 18 fluoru