DSC87

I Ryc. 7.2. Przykładowe zdjęcie z badania mg uwidacznia struktury o zróżnicowanej echogeniczności w obrębie dna jamy ustnej.

powoduje wytwarzanie sygnału elektrycznego. Po jego przetworzeniu echa są prezentowane na ekranie monitora. Najczęściej jest to tak zwana prezentacja B w cza sic rzeczywistym - czarno-biały dwuwymiarowy obraz. Określa się w niej echogeniczno.ść badanej struktury, czyli charakter echa, które generuje (ryc. 7.2). Używa się tu takich określeń, jak:

•    bezechowy łub anechogeniczny - brak echa wewnętrznego,

•    hipoechogeniczny - o niższej echogeniczności mz prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    hiperechogeniczny - o wyższej echogeniczności niż prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    izoechogeniczny - o takiej samej echogeniczności jak prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    normoechogeniczny - o prawidłowej echogeniczności,

•    cień akustyczny - powstaje w przypadku odbicia się wiązki ultradźwięków od gęstego ośrodka, takiego jak złóg, zwapnienie lub powierzchnia kości, za jego tylną powierzchnią.

Aparat ultrasonograficzny jest wyposażony najczęściej w kilka głowic o różnych zastosowaniach. W diagnostyce części twarzowej czaszki stosuje się głowicę liniową, której pole badania ma kształt prostokątny. Możliwe jest także używanie specjalnych głowic pozwalających na obrazowanie topograficzne - dzięki temu narządy parzyste, takie jak ślinianki, mogą być uwidocznione na tym samym przekroju. Ponadto można stosować głowice pozwalające na trójwymia-rową akwizycję danych, z których następnie oprogramowanie generuje wtórne przekroje w płaszczyznach niedostępnych bezpośrednio badaniu ułtrasonogra-ficznemu. Do badania dna jamy ustnej, dziąseł, policzków czy języka można stosować głowice zewnątrz ustne z małym oknem akustycznym. Standardowa głowica liniowa przeznaczona do badania narządów powierzchownych ma zbyt duże wymiary', aby mogła zostać użyta we wnętrzu jamy ustnej. Głowice wewnątrz ustne mogą mieć kształt małej głowicy zakładanej na koniuszek palca wskazującego (finger lip pro-

(finger probes). Tego typu wyposażenie nie należy do rutynowo dostępnych elementów aparatu ultrasono-graficznego Obecnie testowane są możliwości użycia badania ultrasonograficznego w prezentacji A do pomiarów grubości błony śluzowej (ryc. 7.3). Próbuje się także stosować elastografię do określenia stopnia twardości tkanek.

Częstotliwość głowicy ma wpływ na jej rozdzielczość. a zarazem głębokość penetracji wiązki. Badania ultrasonograficzne struktur powierzchownych, takich jak ślinianki i części miękkie twarzoczaszki. wymagają wysokiej rozdzielczości obrazu, którą osiąga się kosztem penetracji. Najczęściej używa się głowic o czę--.totłiwości 7-12 MHz. W nowoczesnych aparatach ul-trasonograficznych dostępne są głowice wielopasmowe lub szerokopasmowe (możliwa regulacja częstotliwości fali akustycznej).

Badanie dopplerowskie jest oparte na rejestracji zmiany częstotliwości fali odbijającej się od ruchomego obiektu. Jest to tak zwane zjawisko Dopplera. W medycynie ruchomym elementem jest krew płynąca w naczyniach krwionośnych. Elementy morfotycz-ne krwi napływające w kierunku głowicy odbijają falę akustyczną, a jej częstotliwość wzrasta. Przeciwnie, w przypadku krwi poruszającej się w kierunku od głowicy, częstotliwość fali ultradźwiękowej wracającej do odbiornika maleje. I w jednym, i w drugim przypadku różnica pomiędzy częstotliwością fali akustycznej emitowanej przez nadajnik a częstotliwością powracającego do głowicy echa jest proporcjonalna do prędkości poruszania się badanego obiektu, a w praktyce - dc prędkości przepływu krwi. Na tym samym zjawiski fizycznym opiera się zasada działania dopplerowskie go przepływomierza laserowego stosowanego do oce ny żywotności miazgi czy ukrwienia dziąsła

Istnieje kilka rodzajów ultrasonograficznego bad. nia dopplerow skiego

•    badanie filią ciągłą - badanie prędkości przepływ w dużych naczyniach krwionośnych bez możliw ści ich identyfikacji,

•    badanie falą impulsową - badanie prędkości pn pływu krwi w wybranym naczyniu krwionośny w granicach wyznaczonych przez pojawiające