DSC88

53

I Ryc. 7.2. Przykładowe zdjęcie z badania usg uwidacznia struktury o zróżnicowanej echogeniczności w obrębie dna jamy ustnej.

powoduje wytwarzanie sygnału elektrycznego. Po jego przetworzeniu echa są prezentowane na ekranie mon i tora. Najczęściej jest to tak zwana prezentacja B w czasie rzeczywistym - czarno-biały dwuwymiarowy obraz. Określa się w niej echogeniczność badanej struktury, czyli charakter echa, które generuje (ryc. 7.2). Używa się tu takich określeń, jak:

•    bezechowy lub anechogeniczny - brak echa wewnętrznego,

•    hipoechogeniczny - o niższej echogeniczności niż prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    hiperechogeniczny - o wyższej echogeniczności niż prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    izoechogeniczny - o takiej samej echogeniczności jak prawidłowe fragmenty badanego narządu lub sąsiednie struktury,

•    normoechogeniczny - o prawidłowej echogenicz-ności,

•    cień akustyczny - powstaje w przypadku odbicia się wiązki ultradźwięków od gęstego ośrodka, ta kiego jak złóg, zwapnienie lub powierzchnia kości, za jego tylną powierzchnią.

Aparat ultrasonograficzny jest wyposażony najczęściej w kilka głowic o różnych zastosowaniach. W diagnostyce części twarzowej czaszki stosuje się głowicę liniową, której pole badania ma kształt prostokątny. Możliwe jest także używanie specjalnych głowic pozwalających na obrazowanie topograficzne - dzięki temu narządy parzyste, takie jak ślinianki, mogą być uwidocznione na tym samym przekroju. Ponadto można stosować głowice pozwalające na trójwymiarową akwizycję danych, z których następnie oprogramowanie generuje wtórne przekroje w płaszczyznach niedostępnych bezpośrednio badaniu ultrasonogra licznemu. Do badania dna jamy ustne), dziąseł, policzków czy języka można stosować głowice zewną-trzustne z małym oknem akustycznym. Standardowa głowica liniowa przeznaczona do badania narządów powierzchownych ma zbyt duże wymiary, aby mogła zostać użyta we wnętrzu jamy ustnej. Głowice wc-wnątrzustne mogą mieć kształt małe) głowicy zakładane) na koniuszek palca wskazującego (finger tip pro-bts) lub przylegające) do opuszki palca wskazującego (finger probts). Tego typu wyposażenie nie należy do rutynowo dostępnych elementów aparatu ultrasono-graficznego. Obecnie testowane są możliwości użycia badania uIt rasonogra ficznego w prezentacji A do pomiarów grubości błony śluzowe) (ryc. 7.3). Próbuje się także stosować elastografię do określenia stopnia twardości tkanek.

Częstotliwość głowicy ma wpływ na jej rozdzielczość, a zarazem głębokość penetracji wiązki. Badania ultrasonograficzne struktur powierzchownych, takich jak ślinianki i części miękkie twarzoczaszki, wymagają wysokiej rozdzielczości obrazu, którą osiąga się kosztem penetracji. Najczęściej używa się głowic o częstotliwości 7-12 MHz. W nowoczesnych aparatach ul-trasonograficznych dostępne są głowice wielopasmowe lub szerokopasmowe (możliwa regulacja częstotliwości fali akustycznej).

Badanie doppłerowskie jest oparte na rejestracji zmiany częstotliwości fali odbijającej się od ruchomego obiektu, fest to tak zwane zjawisko Dopplera W medycynie ruchomym elementem jest krew płynąca w naczyniach krwionośnych. Elementy morfotycz-ne krwi napływające w kierunku głowicy odbijają falę akustyczną, a jej częstotliwość wzrasta. Przeciwnie, w przypadku krwi poruszającej się w kierunku od głowicy, częstotliwość fali ultradźwiękowej wracającej do odbiornika maleje. I w jednym, i w drugim przypadku różnica pomiędzy częstotliwością fali akustycznej emitowanej przez nadajnik a częstotliwością powracającego do głowicy echa jest proporcjonalna do prędkości poruszania się badanego obiektu, a w praktyce - do prędkości przepływu krwi. Na tym samym zjawisku fizycznym opiera się zasada działania dopplerowskie-go przepływomierza laserowego stosowanego do oceny żywotności miazgi czy ukrwienia dziąsła.

Istnieje kilka rodzajów ultrasonograficznego badania dopplerowskiego:

•    badanie falą ciągłą - badanie prędkości przepływu w dużych naczyniach krwionośnych bez możliwości ich identyfikacji,

•    badanie falą impulsową - badanie prędkości przepływu krwi w wybranym naczyniu krwionośnym, w granicach wyznaczonych przez pojawiające się