DSC39 (7)

Znieczulenia

Ryc.3 Głowica aparatu do podawania mieszanki gazów tlenu i podtlenku azotu.

Podtlenek azotu wykazuje również działanie embriotoksyczne (Dionne, Phero 1991). Należy tu jednak zaznaczyć, że musi wystąpić połączenie działania dwóch czynników: bardzo długiej ekspozycji i dużej dawki. Zauważalne zmniejszenie aktywności syntetazy metioniny przy stosowaniu typowej dawki uspokajającej podtlenku azotu następuje dopiero po 6 godzinach ciągłej ekspozycji (Dionne, Phero 1991). Nie ma to oczywiście żadnego wpływu na zdrowie pacjenta poddawanego działaniu azotu w czasie zabiegu stomatologicznego. Dopiero wielodniowe stosowanie podtlenku azotu dałoby zauważalny efekt w obrazie krwi. Działanie małych dawek przez dłuższy czas może również mieć znaczenie dla personelu znajdującego się w gabinecie. Badania wykazały jednak, że używanie sprawnego, aktywnego systemu usuwania wydychanych przez pacjenta gazów poza gabinet, skutecznie zapobiega zwiększeniu się poziomu podtlenku azotu w powietrzu powyżej 1000 ppm (0,1%), a nie stwierdzono żadnego wpływu na stan zdrowia przy stężeniu w powietrzu poniżej 1800 ppm (0,18 %) (Dionne, Phero 1991). Ponadto maksymalne skrócenie czasu zabiegu, ograniczenie podawania podtlenku azotu do momentu wykonywania najbardziej nieprzyjemnych zabiegów, stosowanie możliwie niskich stężeń, dbanie o szczelność przylegania maski nosowej, zwracanie uwagi na niepożądany ustny tor oddychania pacjenta oraz sprawna wentylacja gabinetu praktycznie likwidują wszelkie zagrożenia. Podtlenek azotu powoduje również zwiększenie objętości przestrzeni powietrznych w organizmie. Na miejsce 1 cząsteczki azotu wchodzą bowiem 34 cząsteczki podtlenku azotu (Desmond, Grise, Brebener 1992). W czasie zabiegu pacjent może odczuwać w związku z tym np. zwiększenie ciśnienia w uchu środkowym, podobne do tego jakie występuje w czasie lotu samolotem lub wjeżdżania windą.

Dla prawidłowego zrozumienia metody uspokojenia podtlenkiem azo-. tu niezbędna jest znajomość objawów, charakteryzujących okresy i fazy znieczulenia wyróżniane w anestezjologii (Mayzner-Zawadzka 1994). Okresy te dotyczą znieczulenia eterem.

I. Okres bezbolesności. Charakteryzuje się stopniowym zniesieniem czucia bólu przy zachowanej świadomości pacjenta. Czynność oddechowa nie ulega zaburzeniu. Kończy się w momencie utraty świadomości.

II. Okres pobudzenia. Charakteryzuje, się-wzmożeniem, odruchów (w tym wymiotnych) oraz pobudzeniem mchowym. Czynność oddechowa jest niemiarowa. Pod koniec następuje spadek reaktywności na bodźce bólowe oraz zanikanie odruchów fizjologicznych.

m. Okres znieczulenia chirurgicznego. Rozpoczyna się z chwilą zniesienia odruchu rzęsowego i dzieli się na 4 fazy. W trzeciej fazie następuje pełne znieczulenie chirurgiczne pozwalające

Stomatologia Współczesna; vol. 2, nr 6 1995

513