DSC42 (7)

Znieczulenia

Ryc. 5. Sposób podłączenia maski tlenowej.

Zależy ona od pojemności płuc, liczby oddechów na minutę (12-15) i jest mniejsza u dzieci (ok. 3-4 litry na minutę), większa u młodzieży i kobiet (ok. 61/min) i największa u mężczyzn (ok. 8-91/min). Przy ustawieniu regulatora stężenia tlenu umieszczonego w centralnej części głowicy na 100% należy rozkręcić regulator przepływu tak, aby kulka przepływomierza tlenowego zatrzymała się w okolicy odpowiedniej liczby. Liczby oznaczają przepływ gazu w litrach na minutę.

Prawidłową minutową pojemność oddechową ustala się obserwując worek oddechowy. Powinien on rytmicznie, zgodnie z oddechami pacjenta, lekko kurczyć się i rozprężać. Nie jest to łatwe, gdyż pacjenci nierzadko zmieniają częstość oddechów. Duży udział ma w tym stres, który na początku zabiegu wywołuje zwiększone zapotrzebowanie na tlen. W tym czasie jednocześnie można rozpocząć podawanie podtlenku azotu. Zacząć należy od 10%. Uzyskuje się to ustawiając regulator stężenia tlenu na 90%. Po odczekaniu 1 minuty należy go przestawić na 80%. Pacjent otrzymuje wtedy 20% podtlenku azotu. Czekając następną minutę, lekarz informuje pacjenta o tym, że może on odczuwać:

—    uspokojenie i fizyczne odprężenie, -

—osłabienie świadomości występowania bólu,

—    odrętwienie lub mrowienie pojedynczo lub jednocześnie warg, języka, palców lub całego ciała,

—    odczucie ospałości lub łagodnego odurzenia,

—    przyjemne oszołomienie lub euforię,

—    uczucie oddzielenia od ziemi, interpretowane często jako pływanie lub dryfowanie, •

—    uczucie ciepła,

—    obojętność na otaczającą rzeczywistość oraz na przepływ czasu,

—    marzenia senne,

-    poty (Coplans and Green 1983, Hallonsten 1987, Roberts, Rosenbaum 1991).

W czasie całego zabiegu, dla prawidłowej oceny faz uspokojenia, należy zwracać szczególną uwagę na to, czy pacjent ma zdolność:

-    utrzymania drożności dróg oddechowych,

-    utrzymania kontaktu słownego,

-    utrzymania szeroko otwartych ust (objaw Langa),

- - --utrzymania otwartych oczu,

-    połykania (Coplans and Green 1983, Roberts, Rosenbaum 1991).

Po osiągnięciu dawki 20% podtlenku azotu (80% tlenu) można dalej zwiększać jego stężenie, ale tylko o 5%. Po każdym zwiększeniu dawki lekarz stomatolog musi odczekać 1 minutę. W czasie zabiegu należy utrzymywać ciągły kontakt słowny z pacjentem, mówić do niego spokojnym, ciepłym głosem, zachęcać do oddychania przez nos. Jak już wspomniano, najważniejszym objawem, który praktycznie determinuje głębokość uspokojenia, jest objaw otwarcia ust na życzenie lekarza.

Uwaga- użycie szczękorozwiera-czy jest surowo zabronione. Stały kontakt słowny umożliwia prawidłową ocenę stanu pacjenta i określenie dawki uspokajającej (sedatywnej). Z reguły dzieci oraz dorośli odczuwający silny strach wymagają więcej podtlenku azotu. Dawka uspokajającą to taka minimalna ilość podtlenku azotu, która wywołuje u pacjenta stan uspokojenia, umożliwiający wykonanie zabiegu stomatologicznego i jednocześnie nie powoduje zaniku objawu otwarcia ust na życzenie. Typową dawka uspakajającą jest ok. 30-40% podtlenku azotu, należy jednak ustalić ją doświadczalnie, gdyż pacjenci wykazują różną, czasami bardzo skrajną, wrażliwość na podtlenek azotu. Wrażliwość na podtlenek azotu u danego pacjenta nie zmienia się i dlatego dawkę uspokajającą podtlenku azotu należy zapisać w karcie pacjenta. Następny zabieg można rozpocząć od razu od podania ustalonej wcześniej dawki uspokajającej. Zaoszczędza to czas i ilość zużytego gazu.

Przedawkowanie podtlenku azotu jest raczej niemożliwe wobec . wspomnianego już łatwo rozpoznawalnego objawu otwarcia ust na życzenie. Podanie hipoksycznej mieszanki gazów, czyli zbyt ubogiej w tlen, jest również wyeliminowane, ponieważ urządzenie do podawania mieszanki gazów ma blokadę uniemożliwiającą podniesienie stężenia podtlenku azotu więcej niż do 70%. Daje to 30% tlenu jako zabezpieczenia. (W powietrzu atmosferycznym jest 21% tlenu).

516

Stomatologia Współczesna; vol. 2, nr 6,1995