664 II Anestezjologia ogólna
- wadliwe działanie aparatury do znieczulenia,
- nieprawidłowo nastawiony aparat do znieczulenia,
- źle zamontowany aparat do znieczulenia,
- rozłączenie chorego od układu oddechowego,
- intubacja przełyku.
J Zaburzenia czynności układu oddechowego, które nie zostały w porę rozpoznane i szybko ich nie usunięto, należą do najczęstszych przyczyn zgonów podczas znieczulenia ogólnego.
Metody nadzoru oddychania podczas znieczulenia:
- obserwacja kliniczna,
- osłuchiwanie,
- pulsoksymetria,
- kapnometria (pomiar C02),
- spirometria, elektroniczny pomiar przepływu gazów oddechowych,
- pomiar ciśnienia w drogach oddechowych,
- analiza gazów krwi.
9 Nadzór czynności układu oddechowego podwiń czas znieczulenia:
- zabarwienie skóry, błon śluzowych i krwi,
- ruchy klatki piersiowej, brzucha, worka oddechowego, ciśnienia w manometrze respiratora,
- rytm i częstość oddechów,
- osłuchiwanie: upowietrznienie płuc? obustronnie tak samo? stan spastyczny oskrzeli? rzężenia? trzeszczenia? świsty?
- objętość oddechowa i wentylacja minutowa, ciśnienie w drogach oddechowych,
- wdechowe stężenie tlenu,
- końcowowydechowe stężenie C02,
- wysycenie hemoglobiny tlenem i stężenie gazów we krwi tętniczej.
Wentylacja jest dwukierunkowym ruchem powietrza między pęcherzykami płucnymi a otoczeniem. Podczas wdechu pęcherzyki płucne wypełniają się świeżym gazem, przy wydechu eliminowany jest „zużyty” gaz obfitujący w dwutlenek węgla (zob. rozdz. 11).
Wentylacja minutowa jest najważniejszą wielkością charakteryzującą wentylację. Jest to ilość powietrza, która wdychana jest do płuc w ciągu minuty.
Wentylacja minutowa V = częstość oddechów f x objętość oddechowa VT.
Wartości prawidłowe (dorośli):
- częstość oddechów f = 12-20/min,
- objętość oddechowa VT = 7 ml/kg (ok. 500 ml),
- wentylacja minutowa V = ok. 6000 ml (12 x 500).
W wymianie gazów w płucach bierze udział tylko ta część powietrza, która znajduje się w pęcherzykach płucnych, nie bierze udziału natomiast ta jej część, która znajduje się w przestrzeni martwej VD. Dlatego:
Minutowa wentylacja pęcherzykowa VA= częstość oddechów x (objętość oddechowa VT -objętość przestrzeni martwej VD)
VA= f x (VT - VD)
Do nadzoru prawidłowej wentylacji służą: obserwacja oddechu i osłuchiwanie klatki piersiowej, a także monitorowanie bezdechu oraz pomiary częstości oddechów, objętości oddechowej, wentylacji minutowej, wysycenia tlenem krwi tętniczej i końcowowydechowego stężenia dwutlenku węgla.
Alami bezdechu powinien się znajdować w każdym aparacie do znieczulenia. Monitor włącza sygnał alarmowy w momencie spadku ciśnienia poniżej żądanej wartości w drogach oddechowych lub w aparacie do znieczulenia. Tylko w ten sposób można u pacjentów z oddechem kontrolowanym dostatecznie szybko wykryć rozłączenie chorego z respiratorem lub nieszczelność w układzie oddechowym.
Częstość oddechów u pacjentów oddychających spontanicznie można kontrolować osłuchując klatkę piersiową. U pacjentów, u których stosowany jest oddech zastępczy, częstość oddechów wymuszonych przez respirator można kontrolować w ten sam sposób lub za pomocą włączonego w system spirometru lub manometru.
Prawidłowa częstość oddechów wynosi u dorosłych 12-20/min (dzieci - zob. rozdz. 39).
Objętość oddechową mierzy się podczas fazy wydechowej za pomocą spirometru, liczników zużycia gazów albo elektronicznych przepływomierzy.