934 II Anestezjologia ogólna
do jamy szpikowej kości
oraz dooskrzelowe podanie leków
Zasadniczo także w czasie reanimacji u dzieci leki należy podawać dożylnie, ale przy trudnościach z założeniem cewnika dożylnego można również podać je do jamy szpikowej kości lub przez rurkę intubacyjną do oskrzela.
Wprawdzie wprowadzenie cewnika do żyły u dziecka jest często trudne, zwłaszcza w czasie resuscytacji, powinno się je jednak wykonać możliwie szybko. Wybór żyły zależy od zręczności i doświadczenia anestezjologa, ale przede wszystkim należy wybierać żyły obwodowe dolnej części ciała, gdyż można je nakłuć znacznie łatwiej i szybciej. Żeby lek szybciej dotarł do krążenia centralnego, należy cewnik przepłukać solą fizjologiczną.
Wstrzyknięcie do jamy szpikowej kości. U dzieci leki stosowane podczas resuscytacji mogą być wstrzykiwane także do jamy szpikowej kości, jeśli nie jest możliwe założenie cewnika żylnego. Działanie występuje prawie tak szybko jak po podaniu dożylnym. Dawkowanie odpowiada ustalonym dawkom podawanym dożylnie. Zaletą jest, że tą drogą mogą być podawane także infuzje krwi i glukozy. Przy punkcji jamy szpikowej należy wyczuć zmniejszenie oporu i zaaspirować szpik. Leki i płyny infuzyjne muszą być wprowadzane swobodnie, bez tworzenia się obrzęku pod skórą w miejscu nakłucia.
Podanie dooskrzelowe. Podobnie jak u dorosłych również i u dzieci leki opisane w pkt 7.4.3 mogą być podawane do oskrzela, jeśli nie uda się wprowadzić cewnika do żyły lub wstrzyknąć leku do jamy szpikowej kości. Optymalne dawki i sposób rozcieńczenia leku nie są u dzieci dostatecznie zbadane. W okresie poresuscytacyjnym należy się liczyć z wystąpieniem objawów niepożądanych po dooskrzelowym podaniu adrenaliny, m.in. nadciśnienia tętniczego i tachykardii.
Wstrzyknięcie dosercowe. Może być wykonane tylko wtedy, gdy wszystkie inne metody zawiodą.
Adrenalina jest lekiem z wyboru również w postępowaniu resuscytacyjnym u dzieci. Lek należy podać przy zatrzymaniu akcji serca, niezależnie od wywołującej je przyczyny, ponadto u niemowląt i małych dzieci przy skrajnej bradykardii (< 60/min) nieustępującej po podaniu tlenu.
Dawkowanie adrenaliny podczas resuscytacji u dzieci:
- dawka początkowa - bolus 0,01 mg/kg i.v„
- kolejne dawki 0,1-0,2 mg/kg po 3-5 min.
Takie same dawki obowiązują przy podawaniu do jamy szpikowej, przy podaniu drogą dooskrzelową prawdopodobnie wskazane jest podanie 10-krotnie większej dawki.
Atropina. Nie zaleca się podawania atropiny w asystolii, ale może być stosowana w skrajnej bradykardii (< 60/min). Średnia dawka wynosi 0,1 mg/kg, natomiast najwyższa daw'ka u dzieci -1 mg, a u nastolatków - 2 mg.
Wapń i wodorowęglan sodu podaje się na takich samych zasadach jak u dorosłych.
Leczenie płynami. Jeśli standardowa resuscytacja u dziecka nie jest skuteczna, to w celu wyrównania hipowolemii należy podać pojedynczą dawkę 0,9% roztworu NaCl lub 5% roztworu albumin.
Resuscytacja u dzieci powinna także przebiegać zgodnie z ustalonym algorytmem, aby osiągnąć jak najwyższą skuteczność i jak najlepszy wynik (por. ryc. 34.25).
Asystolia i wybitna bradykardia są najczęściej rozpoznawane w EKG u dzieci z zatrzymaniem krążenia. Bradykardia występuje częściej od asystolii, ale u małych dzieci jest porównywalna z czynnościowym zatrzymaniem akcji serca, gdy częstość akcji serca wynosi poniżej 60/min. Wielkość rzutu serca u małych dzieci prawie wyłącznie zależy od częstości akcji serca, dlatego skrajna bradykardia w tej grupie wiekowej oznacza niedostateczną wielkość pojemności minutowej serca, która niele-czona prowadzi do ciężkiego niedotlenienia i na końcu do całkowitego ustania czynności serca.
i częstoskurcz komorowy bez tętna
Jak już wspominano, te rodzaje zatrzymania krążenia u dzieci występują rzadko, jednak anestezjolog musi być przygotowany na taką możliwość i umieć