332 II Anestezjologia ogólna
- leki przed wary tmiczne,
- leki moczopędne,
- leki przeciwzakrzepowe.
Szczegóły dotyczące znaczenia klinicznego wymienionych leków zamieszczono w rozdz. 9 oraz przy omówieniu poszczególnych jednostek chorobowych.
Badanie przedmiotowe przed planowanym znieczuleniem ogólnym u pacjenta z podejrzeniem choroby układu krążenia powinno przede wszystkim uwzględniać:
- wzrost i masę ciała,
- pomiar ciśnienia tętniczego na obu ramionach,
- częstość akcji serca i rodzaj rytmu,
- obecność tętna na tętnicach obwodowych, test Allena,
- badanie tętna żylnego, stopień wypełnienia żył szyjnych,
- ocenę wielkości wątroby,
- obecność obrzęków obwodowych,
- obecność szmerów nad tętnicami szyjnymi,
- oglądanie, opukiwanie i osłuchiwanie serca i płuc,
- ocenę tolerancji wysiłku podczas badania.
Badania laboratoryjne. W chorobach układu krążenia poza badaniami standardowymi często niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych. Umożliwiają one dokładniejszą ocenę schorzeń i towarzyszących im zaburzeń oraz, jeśli to możliwe, wyrównanie ich jeszcze przed zabiegiem operacyjnym. Należą do nich:
- morfologia krwi obwodowej: hemoglobina, he-matokryt, liczba leukocytów,
- stężenie elektrolitów w surowicy: zwłaszcza potasu,
- stężenie mocznika i kreatyniny,
- stężenie białka całkowitego,
- stężenie glukozy w surowicy,
- aktywność enzymów' wątrobowych,
- aktywność enzymów pochodzenia sercowego (jeśli to niezbędne),
- badanie układu krzepnięcia,
- gazometria krwi tętniczej (jeśli to niezbędne),
- badanie moczu.
Rutynowe badania czynnościowe płuc mają niewielkie znaczenie. Dlatego należy je wykonywać tylko wtedy, gdy istnieją klinicznie ważne wskazania, wynikające z następstw przebytych chorób płuc (zob. omówienie odpowiednich chorób).
Zdjęcie RTG klatki piersiowej. W razie podejrzenia łub rozpoznanej choroby serca przed każdym zabiegiem operacyjnym należy wykonać zdjęcie RTG klatki piersiowej w projekcji PA i bocznej. Jest ono niezbędne przede wszystkim do stwierdzenia obecności zmian w sercu i dużych naczyniach oraz zmian w płucach w przebiegu chorób serca (szczegóły - zob. omówienie odpowiednich chorób).
Kardiomegalia w chorobie niedokrwiennej świadczy o obniżeniu frakcji wyrzutowej, ale prawidłowa sylwetka serca nie wyklucza zaburzeń czynności komór.
W wadach zastawkowych prawidłowa sylwetka serca świadczy o niezmienionej funkcji komór. Zdarza się jednak, że obraz radiologiczny jest nieprawidłowy, mimo że czynność komór nie odbiega jeszcze od normy.
Elektrokardiogram. W razie podejrzenia choroby serca, niezależnie od wieku pacjenta, konieczne jest wykonanie EKG przed operacją. Przy ocenie należy zwrócić szczególnie uwagę na:
- rytm i częstość akcji serca,
- oś elektryczną serca,
- objawy niedokrwienia lub zawału mięśnia sercowego,
- cechy przerostu mięśnia komór,
- bloki odnóg pęczka Hisa,
- rytmy nawrotne (reentry)
- objawy działania leków, np. naparstnicy. Szczegóły omówiono w opisach poszczególnych jednostek chorobowych.
Echokardiografia. Jest to jedna z najważniejszych metod nieinwazyjnych, dzięki której można ocenić całkowitą i regionalną czynność komory oraz grubość ściany i funkcję zastawek. Anestezjolog przed operacją powinien zapoznać się z wynikami odpowiednich badań. Szczegóły nie zostaną tu omówione.
Cewnikowanie serca. Wskazania do cewnikowania serca przed zabiegiem operacyjnym ustala kardiolog. Jeśli cewnikowanie serca już zostało wykonane, to wynik badania musi być dostępny w dniu wizyty anestezjologa.
Anestezjolog powinien zwrócić szczególną uwagę na:
- wielkość frakcji wyrzutowej,