DSC84 (6)

UJ

• t' </

r * MM

- ^ ^ hc.    ry''

W

i

Aj#

J83

Teatr ludowy: commedia delfarte

[słowo laz2i (ani jeden scenariusz bez niego się nie obejdzie), wiemy natychmiast, że mamy do czynienia ze stałymi gestami. Gdy kierownik nakazywał dwom zanni zrobić scenę z lazzi przerażenia, wiedzieli oni do-Ikładnie, czego od nich wymaga. Scenę tę odgrywali już wielokrotnie we [dwójkę i mieli swe komiczne sztuczki na podorędziu.

n Tak więc widowiska commedia deWarte stawały się odgrywaniem i [ustalonych wzorów, zbudowanych z dobrze znanych niezmiennych typów / li scenek lub „chwytów” podobnych do tych, które obecnie łączymy z klau- / [nami cyrkowymi i artystami kabaretowymi. Podobnie ma się sprawa ze j [.współczesną pantomimą okresu świąt Bożego Narodzenia. Gotowe, co Łrawda, teksty jakiegoś Kopciuszka czy Kota w butach odgrywają aktorzy rekrutujący się z music-hallów przy pomocy swych rutynowanych chwytów.

M Aktorzy tych kompanii teatralnych zwracali się głównie do szerokiej, ludowej publiczności. To prawda, że często, a nawet zazwyczaj, większe tespoły związane były z poszczególnymi dworami i że niektórzy akto-Azy byli na tak przyjacielskiej stopie z książętami i hrabiami, że mogli sonie pozwolić na zwracanie się do swych panów z impertynenckim brakiem szacunku. Commedia deWarte była stale wystawiana w pałacach. Ambasadorowie musieli poświęcać wiele czasu i energii, by przekonać władców, przy których byli akredytowani, aby pozwolili swym zespołom teatralnym na wyjazd za granicę, ale równocześnie najsłynniejsze kompanie wrastały, głęboko w ludowy grunt, większość ich przedstawień przeznaczona była dla ludu miast, po których podróżowali. Nie ulega wątpliwości, że swą biżuterię aktorzy sprawiali sobie za pieniądze otrzymane I dworskich skarbców, lecz na chleb z masłem zarabiali podczas przedmą wień publicznych. Poza bardziej słynnymi zespołami, posiadającymi ■talentowane aktorki, jak Isabella Andreini, które były przyjaciółkami [rolowych i muzami poetów, i doświadczonych zanni, jak Drusiano Mar-Knelli i Giuseppe Domenico Biancolelli, przyjmowanych z honorami na [worach królewskich, istniały dziesiątki mniejszych kompanii. Niektóre nich zajmowały się tylko wystawianiem sztuk, inne były jedynie dodaniem do kramu jakiegoś szarlatana lub znachora, starającego się przy jmocy ich błazeństw zachęcić gapiów do kupowania „cudownych” lęgów.

LOSY COMMEDIA DELUARTE

Nie wiadomo z całą pewnością, skąd się wzięła commedia deWarte. Być [noże, była jedynie produktem zapotrzebowania społecznego Włoch szesnastego wieku. Istnieje jednak dostateczna ilość dowodów wskazujących jfą to, że ta renesansowa forma rozrywki czerpała swe natchnienie od śre-