DSC#76

86

tym niepodobna budować planu postępowania. Togo, co wy\₇₀ lowanc, tego, co nie prowadzi do długotrwałego zajęcia _Uu. moma polecać, i to tym mnie), im trudniej rozstrzygnąć, ku kV rym /. głównych rodzajów zainteresowania t§ 83—94) będą skłaniali poszc/.ególni uczniowie Pierwszeństwo nałoży przyznać tym przedmiotom, które w różnorodny sposób przemawiają di * rv ł każdego mogą poruszyć stosownie do jego usposobienia. Takim przedmiotom należy pozostawić dużo czasu, im trzeba v.i ie wiele starania; można się wówczas spodziewać ze <>n* w jakiś sposób podżiulają, a wtedy się okaże, jaki rodzaj /...nt- r* sowania one pozyskały u tego i owego ucznia. Gdzie . . •» nu Zn)*,i: i i szybko się urywa, tam wątpliwą jest rzeczą, czy in. -t nauczania wywrze jakiś wpływ, co więcej, czy pozostawi po sobie jakieś trwałe wrażenie.

$ 1-' Przypuśćmy, ze nastąpił wybór przedmiotu: wówczas t - iy, zne oj: icowanie powinno być dostosowane do jego cha-.••• : ... by młodzie/ mogła weń wejść. W wynikających stąd .• h znajduje zastosowanie znana reguła, aby rzecz łatwicj-; d trudniejszą, a zwłaszcza aby wiadomości wstępne ; i/uły to. czego uczeń bez nich nie może dokładnie zro-r: . . dn ikzc kto w tych sprawach postępuje zbyt pedan-•    • • . t* n może spłoszyć zainteresowanie. Zupełne opanowa-

wstępnych przychodzi późno i nie bez męczącego lłku. Nauczyciel winien być zadowolony, gdy biegłość w opa-w j przedmiotu na tyle postąpiła, że w praktycznym zasto-. może on ją uzupełniać dzięki swojej pomocy bez więk-h prz« szkód. Wyrównać drogę tak doskonale, aby już nie fjctr/ebn było żadnych skoków, (§ 96) — znaczy to dbać o wy-. n jczyc iela. nie zaś o rozwój ucznia. Młodzież chętnie kacze, niechętnie natomiast daje się prowadzić ...    gładkiej ścieżce. Jednak boi się ciemności. Mus;

.    •    • :n .czy. ze przedmiot ma być tak rozłożony przeć

_M u. ł v pyl( /.is posuwania się naprzód widna była dalsza łr.,g,, : ;:z*ń mógł się orientować, ze się zbliża do odległych

punktów,

• 121 Co do następstwa przedmiotów, to trzeba przed*;

wszystkim odróżniać wiadomości wstępne od biegłości. Wiadomo, że nabyta biegłość dopiero po długim stosowaniu tak się umacnia, że już się nie zatraca. Dlatego należy jq stale ćwiczyć ot czasu, gdy dojrzała do użytku. Natomiast najlepiej zapomnieć te wiadomości wstępne, nad którymi męczyliśmy się, zanim doszliśmy do ich oponowania. Dość z nich pozostanie, aby ułatwić na nowo rozpoczęte później uczenie się (§§ 92, 103). Toteż przy układaniu następstwa przedmiotów należy się kierować względem nie na wiadomości wstępne, ale na biegłości Spośród koniecznych wiadomości wstępnych, do których należą pierwsze wiadomości z gramatyki, arytmetyki, geometrii, celową rzeczą będzie podać przed wszelkim stosowaniem najłatwiejsze początki, pokazując tylko szczegóły aż do jasnego ich uchwycenia (§§ 68, 69); kojarzymy je przy tym z innymi wiadomościami ucznia, ale tak, by go nie znużyć. Gdyby się nawet udały pierwsze próby uczenia się na pamięć, to jednak pewniejszą jest rzeczą nie liczyć na nie, lecz raczej sprawę na pewien czas odłożyć. Później zaczniemy od początku, nie wymagając jednak, aby coś z poprzedniego ćwiczenia w pamięci pozostało; możemy tylko dodać nieco więcej materiału i uwydatnić związek pomiędzy szczegółami. Im trudniejsze ujmowanie, tym ostrożniej należy posuwać się naprzód. Gdy nadejdzie czas stosowania, należy wymagać dokładnej pilności; zadania jednak nie powinny być za trudne i nic należy wpadać w przesadę przy stosowaniu pobudzających środków. Nie wszyscy mogą od razu osiągać dobre wyniki. Nieraz w późniejszych latach udaje się osiągnąć dobry wynik, byle we wcześniejszych dziecko nie zostało zniechęcone.

>'/^V

'Sr/?/*

§ 129. Na każdym stopniu nauczania uczniowie mają pewną zdolność do apercypującego zauważania (§ 77); należy ją troskliwie uwzględniać. Trzeba bowiem korzystać z ułatwiającej sposobności, aby dzięki temu bez wysiłku osiągnąć to, co by w innych warunkach wymagało trudu i czasu.

Czym innym jest w nauczaniu czynić wstawki, a czym Innym rozwijać jakiś temat córa. dalej; różnica ta ma związek z rozróżnieniem wyobrażeń swobodnie się wyłaniających i wy-

H — Plama prriatfOKtcmc