DSC�72

Literatura:

H. Klengel, Historia i kultura starożytnej Syrii. W-wa 1971

S. Moscati, Kultura starożytna ludów semickich. W-wa 1966

S. Moscati, Świat Fenicjan. W-wa 1971

G. i C. Picard, Życie codzienne w Kartaginie. W-wa 1962

S. Cinal, Bogowie starożytnej Ebli w: Kwartalnik "Nomos" 26/27 1999, s. 59-76

Wykład 14: Panteon Syrii, Kannanu i Fenicji, organizacja i kult:

C

1) Główne bóstwa Syrii i Kannanu: a) El ( El- Elion /u Filona z Byblos samoistne imię/, „Byk El”, b) Aszera - małżonka Ela (w Ugarit Athirat), c) Baal „Pan”, [(Alijan /”Mocny”/ Baal, Adonis w Byblos, Eszmun w Tyrze), Baal Hammnon w Kartaginie, małżonka - Tanit siostra i żona Baala -Anat: inne formy : Belzebub (Baal Zabul „Władca Much”) z Akkaronu, Baal Peor z Moabu (Bel-fegor)], d) Dagan, e) Melek „Król”, bóg Amorytów Milkon, bóg Tyru i Kartaginy - Melkart, Moloch, f) Szapasz - bogini słońca z Ugrait, g) Reszef (bóg zarazy i urodzaju z Rasz Szmra i bet Szan w solinie Jordanu) = amoiyckiemu Daganowi (u Filistynów, j.w.), h) Jam - bóg morza, wróg Baala, i) Mot - bóg śmierci, wróg Baala, j) Addu, k) Bogowie Aramejczyków: Hadad, Ramman, - wojowniczy bóg burzy i Atargatis (Asztarte + Anat, kapłani kastraci), 1) Bogowie Fenicjan: Melkart, Tanit. 2) Kapłani i kult: Kapłani : sakralny król i kapłamni (kohen) kult: wy-gótza ofiarne (bama) na nich symbol męski - kamień (maceba), lub żeński (aszera)., tofet -miejsce składania ofiar z dzieci.

Literatura:

S. Cinal, Ba ‘al z Ugari a inni bogowie burzy starożytnej Syrii i Palestyny. Kraków 1997 W. Tyloch Odkrycia w Uagrit a Stary Testament. W-wa 1980

Bogowie, Demony, Herosi. Leksykon. "Znak" . Kraków 1996 (hasła zachodniosemickie opr. S Cinal)

S. Moscati, Kultura starożytna ludów semickich. W-wa 1966

Wykład 15: Religie starożytnego Iranu:

W

L Religie dawnych Ariów: 1) Tradycje, 2) Źródła (Rygweda, Awesta), 3) Pierwotna siedziba i kierunek ekspansji: Od Ukrainy do Kazachstanu -> Iran i Aijawarta).

IL Cechy kultur: 1) hodowcy bydła, 2) wojownicy

walczący na rydwanach, 3) patriarchalna struktura społeczna ( samobójstwo wdów - sati), 4) władza naczelników ( radź, ksantija ), 5) ślady matriarchatu ( małżeństwo braci z jedną kobietą ), 6) pierwotny trójpodział społeczny.

HI. Cechy religii aryjskiej; 1) światopogląd: a) trójpodział funkcjonalny bogów władza ( ansurowie ; niebo: Wamna, Mitra, żywioł: ogień, stworzenia: bydło rogate ) wojna ( dewowic piorun. Rudra (Saurwa), Indra, żywioł: metal), żywienie ( inni dewowie, wody i ziemia. Anahita i Aramaiti, Najsatiowie (Aświnowie), żywioł: ziemia, stworzenia: rośliny), b) tendencja pantc-istyczna: pradżapati, purusza, gajomart 2) mitologia: a) porwanie słońca i uwięzienie wod przez smoka Wrytrę, wałka gromowładnego Indry ze smokiem wariant: walka Tisztnji ( siwka ) z demonem Apaweretą (tamowaczem wód ) i Traetaony z Adzi Dahaką. oraz wojna światów Rama nrzęciw Rnwanie h) mit o postaniu pierwszego człowieka złotym wieku kataklizmie zimna i przetrwaniu nasienia wszystkich stworzeń w Warze c) mit o podziale świata ludzi między trzech braci. 3) kult i organizacja: a) kapłani zaklinacze wzywający ( hot ar /aoter )