Zarówno wykres, jak i obliczone mierniki świadczą o niewielkim wpływie wahań przypadkowych. Zaobserwowana liczba urodzeń różni się od oszacowanej funkcjn średnio o 15,052 tys., co stanowi 2,44% średniego rocznego poziomu. Funkcja jest dobrze dopasowana do danych empirycznych. Współczynnik zbieżności pokazuje, że tylko niespełna 4% zmienności liczby urodzeń wywołane było czynnikami przypadkowymi. A zatem 96% zmienności jest wyjaśnione liniową funkcją trendu.
1*4.15. Obliczanie parametrów wykładniczej funkcji trendu dla szeregu przedstawiającego liczbę abonentów' telefonicznych (w tys.) w Polsce w latach 19823-1992 (stan na 31 XII) (źródło: Rocznik Statystyczny GUS 1993. s. L XX VII):
Rok |
yt |
/ |
log y, |
log Vft |
r |
1982 |
2 109 |
1 |
3,324077 |
3,32408 |
i |
1983 |
2 217 |
2 |
3,345766 |
6,69153 |
4 |
1984 |
2 349 |
3 |
3,370883 |
10,11265 |
9 |
1985 |
2 480 |
4 |
3,394452 |
13,57781 |
16 |
1986 |
2 625 |
5 |
3.419129 |
17,09565 |
25 |
1987 |
2 774 |
6 |
3,443106 |
20.65864 |
36 |
1988 |
2 953 |
7 |
3.470263 |
24.29184 |
49 |
1989 |
3 121 |
8 |
3.494294 |
27,95435 |
64 |
1990 |
3 293 |
9 |
3,517592 |
31,65833 |
81 |
1991 |
3 565 |
10 |
3,552060 |
35.52060 |
100 |
1992 |
3 938 |
11 |
3,595276 |
39,54803 |
121 |
Suma |
31 424 |
66 |
37,926900 |
230,43350 |
506 |
Parametry funkcji wykładniczej obliczamy, adaptując wzory (3.32) i (3.33): lo j "ZlQa% Ił-230,4335-37,9269-66 t)(),fl|
11-506-66-
b= 10logł> = 10°-0:<iu = 1,062
log. . !>>■,-log*•£' . 37.9269 - 0,02611.66 _ n 11
a = 10lo|!a = 103,291239 = 1955,415 Wykładnicza funkcja trendu ma postać: y, = 1955,415-1,062', dla f=l w 1982 r.
Parametr a = 1955,415 interpretujemy jako teoretyczną liczbę abonentów telefonicznych w 1981 r. (t = 0), natomiast parametr b = 1,062 pokazuje, że w latach 1982-1992 liczba abonentów telefonicznych wzrastała średnio rocznic o 6,2%. Otrzymany wynik jest zbliżony do wskaźnika średniego tempa z. IM.7.
B. Ocena dopasowania funkcji trendu do danych empirycznych:
Rok |
}’< |
1 |
logy, |
(y.-fi.f |
(y, -yf | |
1982 |
2 109 |
1 |
3,324077 |
2 076,7 |
1 046,5 |
559 055 |
19S3 |
2 217 |
2 |
3,345766 |
2 205,4 |
134.5 |
409 216 |
1984 |
2 349 |
3 |
3.370883 |
2 342,1 |
47,1 |
257 759 |
1985 |
2 480 |
4 |
3,394452 |
2 487,4 |
54,0 |
141 903 |
1986 |
2 625 |
5 |
3,419129 |
2 641,6 |
274,4 |
53 685 |
1987 |
2 774 |
6 |
3,443106 |
2 805,3 |
982,4 |
6 839 |
1988 |
2 953 |
7 |
3,470263 |
2 979,3 |
690,4 |
9 274 |
1989 |
3 121 |
8 |
3,494294 |
3 164,0 |
1 848,1 |
69 854 |
1990 |
3 293 |
9 |
3.517592 |
3 360,2 |
4 510,1 |
190 358 |
1991 |
3 565 |
10 |
3,552060 |
3 568,5 |
12,2 |
501 689 |
1992 |
3 938 |
11 |
3,595276 |
3 789.7 |
21 983.1 |
1 169 210 |
Suma |
31 424 |
66 |
37.926900 |
31 420.1 |
31 582.7 |
3 368 842 |
y = 2856,727 tys. abonentów.
Rys. 4.6. Tendencja rozwojowa liczby abonentów telefonicznych w Polsce w latach 1982-1992
V
n - k
238 tys.
&•(}') 59 238
y 2856,727
237