Procesy badań naukowych zarówno w szerokim jak i wąskim ujęciu świadczą, iż każda dziedzina i dyscyplina wiedzy oraz działalność ludzka jest złożona i wielostronnie uwarunkowana. Dlatego teżjedynie świadomie i celowo zastosowana procedura badawcza jest w stanie zapewnić podstawowe funkcje badań naukowych, w tym:
teoretyczną polegającą na konfrontowaniu aktualnie funkcjonujących teorii, w potrzebie ich korygowanie i dążenie do konstruowania na ich podstawie nowych (uzasadnionych naukowo) teorii i praw naukowych, metodologiczną polegającą na rozwijaniu instrumentarium badawczego przy tworzeniu nowych hipotez, ich empiryczną weryfikację, doszukiwanie się istotnych zmiennych i ich wskaźników, a także na analizie tych zmiennych oraz ustalaniu związku i zależności w badanych zjawiskach, procesach i strukturach,
praktyczną polegającą na budowie modeli weryfikowanych empirycznie i w konsekwencji wdrażanych do praktyki.
Na podstawie powyższych stwierdzeń można przyjąć, iż celową i świadomą działalność badawczą można sprowadzić do trzech etapów :
wyjściowej formy badań, jaką jest rozpoznanie przedmiotu badań,
opracowanie efektów rozpoznania, konfrontacji wyników badań z praktyką.
3.2. Zadania badań naukowych
Wynikiem badań naukowych powinien być zawsze nowy i wymierny rezultat (wytwór) pracy twórczej. Nowa praca twórcza może dotyczyć wyjaśnienia problemu społeczno - gospodarczego, wychowawczego, ... lub stwierdzenia i ustalenia nieznanych wartości i związków między, przedmiotami, organizacjami, strukturami, procesami i innymi parametrami badanych zjawisk. Jeżeli w wyniku zabiegów badawczych, uznanymi metodami lub technikami, uzyskuje się wytwór o właściwościach już znanych i stosowanych nie jest to praca twórcza. Jest to praca wytwórcza. Niewątpliwie posiada ona swoją wartość naukową i przydatność społeczną lecz jej obiektywny wynik nie mieści się w pojęciu nowej pracy twórczej.
20