Dydaktyka II

Mirosława Cylkowska-Nowak

O potrzebie ewaluacji programów edukacji zdrowotnej - kilka uwag teoretycznych

Wprowadzanie nowych programów zdrowotnych jest ściśle związane ze stawianiem pytań dotyczących tego, czy przedsięwzięcia te wdrażane są zgodnie z założonymi celami i planem, czy ich realizacja jest skuteczna i efektywna, a zatem - czy przynosi spodziewane, zaplanowane rezultaty oraz czy toczący się proces jest akceptowany społecznie i nikomu nie szkodzi (w rozumieniu doraźnych i odległych skutków)^!.

Pozyskiwaniem informacji na ten temat zainteresowani powinni być zarówno przedstawiciele instytucji finansujących programy (ministerstwo zdrowia, wydziały zdrowia regionalnej i lokalnej administracji publicznej, ministerstwo edukacji, placówki oświatowe, szpitale, przychodnie, agendy Unii Europejskiej, Banku Światowego, organizacje pozarządowe itp.), osoby zarządzające nimi (dyrektorzy instytucji, władze samorządowe, działacze społeczni), ich wykonawcy (nauczyciele, promotorzy, edukatorzy zdrowia), jak również - coraz częściej - ich uczestnicy (uczniowie, studenci, pacjenci). Najczęściej stosowanym (w krajach zachodnich) sposobem gromadzenia, analizowania i interpretowania danych dla wymienionych grup odbiorców jest - obok badań naukowych - ewaluacja.

Pojęcie ewaluacji

Różnego rodzaju słowniki, leksykony o charakterze ogólnym utożsam iająewalu-ację z szacowaniem wartości lub oceną. Jest to jednak znaczące zawężenie, a może nawet niezrozumienie tego pojęcia. W literaturze przedmiotu znaleźć możemy dwo-

¹ Por. H. Simons, Specyfika i rozwój studiów ewaluacyjnych, [w:] Ewaluacja >v edukacji, red. L. Korporowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997, s. 21-22 oraz J. D. Hawkins, B. Nerhood, Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych. Nadużywanie substancji uzależniających i inne problemy społeczne, Warszawa 1992, s. 7.