ekonomika (85)

leasmgodawcy. Umożliwia pozyskanie nowoczesnych technologii oraz rozsze. rżenie łkali działalności przy niewielkim zaangażowaniu środków własnych Znaczącą zaletą leasingu jest również to, że opłaty leasingowe mogą by; włączone w koszty prowadzenia działalności gospodarczej, tym samym zmniej szając dochód podlegający opodatkowaniu. W praktyce mamy do czynienii z leasingiem finansowym i operacyjnym. Podstawowym kryterium rozróż, mającym obie formy leasingu jest określenie strony umowy, która zobowiąż jest do wykazania w swoich księgach rachunkowych przedmiotu leasingu jako składnika majątkowego .

Leasing nabiera coraz większego znaczenia w rozwoju przedsiębiorstw transportowych, stanowiąc alternatywę kredytu. Najistotniejszym czynnikiem zachęcającym do korzystania z tej formy pozyskiwania środków na przedsię. wzięcia inwestycyjne jot uniknięcie wydatkowania jednorazowo znacznych śród. ków finansowych na inwestycje (np. zakup ciągnika siodłowego z naczepą jest to wydatek rzędu 400 tys. zł). Zdecydowanie poprawia to płynność finansową leasingobiorcy, ponieważ przedsięwzięcie inwestycyjne pokrywane jest ze środków leasmgodawcy, a leasingobiorca obciążony jest spłatami rat równomiernie rozłożonymi w czasie (bardzo często pozwała to na pokrywanie płatności leasingowych z wpływów bieżących). Leasing daje również możliwość obniżania podatku dochodowego płaconego przez leasingobiorcę (w przypadku leasingu operacyjnego można zaliczyć w całości ratę leasingową do kosztów uzyskania przychodów, a w przypadku leasingu finansowego - tylko część¹¹¹.

Dla przedsiębiorstw transportowych nadal dostępnym w gospodarce rynkowej źródłem finansowania są dotacje państwowe bądź komunalne. Argumentem przemawiającym za celowością stosowania tej formy finansowania jest pełnienie przez niektóre przedsiębiorstwa transportowe obowiązku służby publicznej (dotyczy to głównie przewozów pasażerskich) tub odgrywanie ważnej roli w rozwoju regionu, czy też państwa. Możliwe jest również udzielanie dotacji dla przedsiębiorstw wykonujących zadania powierzone przez organa administracji publicznej łub podejmujących działalność w obszarach uznawanych za priorytetowe. Takie dotacje otrzymywało PKP na potrzeby rozwoju transportu kombinowanego. Celowe wydaje się także udzielanie dotacji przedsiębiorstwom borykającym się z przejściowymi problemami finansowymi, jednak takie dotacje udzielane w dłuższym okresie zmniejszałyby efektywność ich działań¹”.

W wielu krajach istnieją instytucje i agendy rządowe zajmujące się promowaniem małych i średnich przedsiębiorstw i udzielaniem pomocy finansowej fir-inom na korzystnych warunkach. Od wejśria Polski do Unii Europejskiej przedsiębiorstwa transportowe mogą korzystać z unijnych dotacji. Granty są przyznawane tym podmiotom, które mają jasną wizję rozwoju i możliwości jej realizacji. W latach 2004-2006 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego współfinansował projekty realizowane w ramach opracowanych w Polsce pro² gramów operacyjnych ZPORR i SPO - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw; w latach 2007-2013 będą to PO Innowacyjna Gospodarka i 16 regionalnych programów operacyjnych. Jednym z celów tych programów jest zwiększenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez unowocześnienie ich oferty produktowej i technologicznej; mogą tu być wspierane projekty inwestycyjne dotyczące inwestycji w środki trwale oraz wartości niematerialne

__193

i prawne .

6.6. Zarządzanie przedsiębiorstwem transportowym

Zarządzanie przedsiębiorstwem polega na kierowaniu pracą zespołów ludzkich i środków produkcji dla osiągnięcia wyznaczonych celów gospodarczych w sposób najbardziej efektywny, czyli zgodny z zasadą racjonalnego gospodarowania"⁴. Inne określenie pojęda zarządzania można przedstawić jako działalność kierowniczą, polegającą na ustalaniu celów i powodowaniu ich realizacji, dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów, procesów i informacji w istniejących warunkach zewnętrznych działania"⁵.

Zarządzanie jest procesem ciągłego podejmowania decyzji, przekazywania ich wykonawcom oraz kontroli i regulowania w trakcie realizacji. Podejmowanie i wprowadzanie w żyrie decyzji w przedsiębiorstwie transportowym wymaga wielu działań, określanych jako funkcje zarządzania. Wyróżnia się cztery podstawowe funkcje zarządzania (rys. 6.4) :

•    planowanie;

■ organizowanie;

•    motywowanie (przewodzenie);

•    kontrolowanie.

Koncepcje i teorie zarządzania zmieniały się pod wpływem czynników ekonomicznych, społecznych i politycznych. Zmienne warunki rynkowe, w których

1

K C Szymański: Pojfae Imi~.pi s pmmt cywilnym, podatkowym i fikusowym. .Serwis Finansowo-Księgowy¹ 1997. nr 25.

]. Ceborski, B. Wyszomirska: Slcwaomt leasingu do rozwiązywania potrzeb taborowych PKP - ispdl t—T«i finansowy .Problemy Ekonomiki Transportu' 19%, nr 3. ^łc E Adamowicz, op. A, s. 148.

^m Działanie 23. SPO WKP. http://www.bph.pUpVue/iundusztfspo_wkp z 21.09.2005. ^mS. Sudoł: Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Teorie i praktyka zarządzania. Dom Organizatora, Toruń 2002, s. 194-195.

^1,5). Penc Strategie zarządzania. Perspektywiczne mydlenie, systemowe działanie, a. 1. Placet, Warszawa 1994, s. 18.

2

S. Sudoł, op. cii., s. 195.