etno'2

14/ laboratoria unyalń

jabłko w swoich niezliczonych wariantach wlewa krew i limfę w żyły ludzi. pabi^M ich do życia („in venis hominum augeant aanguinem vitaeque conferanl")®. jest soczystym owocem o wilgotnym ciele, otulonym w miękką powlokę. „Fnictuosa saturitas"²⁴. która w „convi-via candida** przemienia się w „ezcelsa sobrietas**. w „saluberrirna hilaritas***⁵.

Jabłka, świat w pigułce, „mała quae mundi totius sunt hieroglyphicum ambiwalentne symbole kondycji kobiecej (jak we fragmencie z Safony), dziewicze i cierpkie trwają na gałęzi: dojrzale szybko spadają. przechowują się krótko i wkrótce ulegają rozkładowi. Czystość i pokusa, dziewictwo i upadek. Po spotkaniu z wężem i zauroczeniu tym „mem-brmn reptile, membrum serpens, menibram lubricum, variisque an-fractibus tortuosum quod Evam tentavit atque decepit” (Comelius Agrip/ta von Nettesheim)²⁷ śmierć i historia stają się za sprawą jabłka udziałem świata.

II porno che degli oiti e re nel regno,

Le mense ingombra, e se dal sole e domo.

Softo scorza vermiglia ha molie ingegno.

Ma si bella stagion rammenti alPuomo Che se gli porge un porno ogni sostegno.

Anche la morte sua nacque da un porno.

(Jabłko, które w sadach jest niczym król w swoim królestwie. Wypełnia stoły, lecz choć pokonało je słońce.

Pod czerwoną skórką kryje miękki miąższ.

Lalo niech więc przypomina człowiekowi.

Ze jeśli jabłko go żywi,

lo również śmierć narodziła się z jabłka).

Jesienna „przypowieść" barokowego poety Giuseppe Battisty na temat ambiwalencji jabłka. Adamowi nie przysporzyło ono życia, lecz przeznaczyło śmierć: „jabłko zamknęło przed nim wrota życia” (Andrea Pemicci).

Deliriae et uoluptaies²*, symbole erotyzmu, ale również wstrzemięźliwości, niewinności, spokoju wolnego od grzechu:

Ma d*innocenza han sovra gli altii vanto II bel porno granato e 1'dolce melo,

Ne fanno ad altra piania ollraggio ed onla.

(Lecz niewinnością szczycą się przed wszystkimi Czerwone jabłko i łagodna jabłoń.

Nie czynią innym roślinom krzywdy ani wstydu).

Torąuato Tasso. II mondo crcalo. III, 1407-1409

Drzewa pełne rezerwy i osobne, nieznające nienawiści ani miłości panujących wśród roślin: wolne od namiętności, nieskażone seksem ani erotycznymi obsesjami dręczącymi palmy. Wśród tych ostatnich „samiec i samica przechylają się ku sobie, całują, samica nasącza się płynem i bez samca nie jest w stanie wydać owoców, przeciwnie, zda się cierpieć i smucić”. W Ni castro zaś - opowiada Tommaso Campa-nella - ujrzałem z największym zdziwieniem cedry w kształcie członka, inne natomiast w kształcie pochwy, zupełnie jak u mężczyzny i kobiety”²⁹. Jabłka za to trzymają się z dała od ..tajemnych miłości i sekretnych nienawiści” (Torquato Tasso. II mondo crealo. III. 1254):

Ma fra le pianie ancor distinte e scevre Natura amica amor pose e pace;

Pose fra Taltre inimicizia ed ira.

II bel porno gemmato e l*verde mirto,

0 pur ił mirto e la feconda oliva Son per natura amici.

(Lecz wśród roślin, choć odrębnych i osobnych.

Przyjazna natura umieściła miłość i pokój;

Na inne zesłała wrogość i gniew.

Piękna jabłoń w pączkach i zielony mirt Albo mirt i płodna oliwka Są z natury przyjaciółmi).

Jabłko i raj. Symbol słoneczny, owoc uraniczny, błyszcząca kula; jabłko kryje w sobie potencjalny ładunek ziemskości, zapowiedź zapłodnienia, rozmnażania się (może stanowić emblemat uznanych, nietransgresywnych związków) i ostatecznie, nieśmiertelności. Błysz-