filozofia35

Metoda

■yp wszyscy ludzie obdarzeni są w sposób jednaki rozumem, to efekt korzystania toBp> daru uzależniony jest od tego, czy potrafią z niego uczynić właściwy użytek. ■kzv więc szukać odpowiedniej metody dochodzenia do prawdy, takiej, która okaże się ■Bezwodna. Ponieważ dla Kartezjusza miarą niezawodności były jasność i wyraźność, ■ s to. jego zdaniem, cechy matematyki (geometrii i arytmetyki), metoda powinna Hjf wzorowana na tej właśnie nauce. Jasne i wyraźne jest to, co proste. Posługując myślami złożonymi i pogmatwanymi, łatwo można popaść w błądzenie, dlatego tofecy każde zagadnienie rozbić na możliwie najprostsze składniki. Zatem podstawą ■pileniajest dla Kartezjusza metoda analityczna wzorowana na analizie arytmetycznej. ■Mmatyka przedstawia relacje liczbowe, toteż i pozostałe nauki winny rozważać ■tomki liczbowe. Ponieważ liczbowo dają się ująć przestrzeń i ruch, Kartezjusz topnonował całą przyrodę rozważać w jej relacjach przestrzenno-ruchowych.

I fiartezjusz spośród wielu prawideł logicznych wybrał cztery, które uczynił podstawą toHUiuego myślenia: a) nie przyjmować prawdziwości żadnej rzeczy, dopóki nie ■tona się jej jasno i wyraźnie do tego stopnia, że nie będzie można poddać jej to wątpliwość, b) każdy problem należy podzielić na tyle części, na ile jest to Htoebne do lepszego jego poznania, c) droga myślenia powinna wieść od przedmiotów Mjrostszych i najłatwiejszych do poznania, by stopniowo dochodzić do problemów BKzxi złożonych, uwzględniając logiczne związki pomiędzy nimi, d) zawsze należy BiDmwać wyszczególnień dokładnych i przeglądów powszechnych, aby mieć Itoaość, że niczego się nie pominęło.

■ach

■■ u uznał, że wszelkie ciała, których istnienie gwarantowane jest istnieniem Boga, tonadaią cechę rozciągłości, która jest ich podstawową własnością. Przestrzeń w jego .■linia jest wypełniona w sposób ciągły, nie uznawał filozof istnienia próżni. Jeśli więc Kto nie mają innych własności niż przestrzenne, zmiany, którym podlegają, również ■Bazą mieć swe przestrzenne uwarunkowania. Ciała muszą podlegać przestrzennym ■Bonom, a więc ruchowi. Pierwszą przyczyną wszelkiego ruchu jest Bóg, który, ■mszywszy świat, ustanowił w nim zasady mechaniki. Zgodnie z tymi zasadami tooczególne ciała mogą być wprawiane w ruch tylko przez inne ciała. W ten sposób p kartezjańskim świecie panuje mechanistyczna konieczność determinowana przez ■inności przyczynowo-skutkowe. W konsekwencji przypisał filozof ciałom właściwości ■■metryczne, ich zmianom zaś naturę mechaniczną (mechanistyczna koncepcja ruchu).

Kuto i dusza

topi nzmy biologiczne były zgodnie z koncepcją Kartezjusza mechanizmami, które Mą dzięki obiegowi krwi. Główną rolę odgrywa tu serce, które jest rodzajem pompy

Ilustracja przedstawiająca zasady percepcji wg Kartezjusza.

Strona tytułowa pierwszego wydania Rozprawy o metodzie Kartezjusza (Lejda 1637).

o i « c o v R i

DE LA METHODE

Pcur bicn condtłtfef* rai for U i herchcr U vewc dam leifcicnces. r.M*

LA DiOPTRIQVE.

L E $ METEORES.

IT

LA GEOMETRIE. OjjJmnUs<§mt 4tott Mitmoor.

A Ł I t SI

De ftmprtmerM tle f * * Matit. e I * t * «

Autc Trmśgt.