Foto0734

t lsttKUfcttui przedstawionego tva rysunku -O modelu są symetryczne ktęgk ^wwtetąiąre; 9l w mięjscu centralnym - subiektywną* a w nią eks mtnęt fruftun^-    jJuNowti^y zarazem potencjał i komtycję, a w nich:

io-Nu nose, wartości, wiedzę, „technologie intelektu", mądrość,,,); IV \y drugiej, scedkowęt warstwie - >/erę subicktywm^biektyH-ttą. a w niej elementy kultu* ry organUstcy ] ucj, jakość przepisów prawa i jego znajomość przez obywateli, sposób praestnegania i egzekwowania prawa, jakość rozwiązań formalnych i msty ty^knialnych, sposób zorganizowania się, itp,; d na styku między pod* miotem a jego otoczeniem lokują się organy, insty tucje i organizacje, spełniające tunkcje podobne do receptorów i elektorów, oraz elementy kultury materiał* nej, stanow iące jakby przedłużenie ty ch receptorów i efek torów.

Wszystkie te trzy sfery (sttńfe&nwYhg subiekty^cno-obiektywią i obiektyw* mą) przenika i łączy kultura bezpieczeństwa, składająca się - wraz z wymienionymi wyżej elementami—na swoisty system immunologiczny danego podmiotu.

Strukturalne elementy szerokiego myślenia o obronności starano się przedstawić na rysunku 21, Podobnie jak w modelu wcześniej omawianym składa się on z trzech podstawowych kręgów, a także - w ich ramach - kilku innych elementów szczegółowych.

jądro tego systemu stanowi sfera kultury mentalnej i duchowej obywa-tefi⁵*, poziom i charakter przywództwa, jakość elit (intelektualnych, ekonomicznych, politycznych___elementy świadomości społecznej, takie jak tożsa

mość (fokakn. regionalna. narodowa), akceptowane w danej grupie wartości, zasoby' wiedzy oraz instytucje zdobywania i upowszechniania wiedzy, mentalność grup społecznych, społeczności i społeczeństw, ich mądrość i kultura bezpieczeństwa, stanowiąca - jak ssę wydaje - zasadniczy element ^społecznego systemu immunołogicznego".

Dragi krąg obejmuje elementy kultury organizacyjnej, takie jak normy prawne i zwyczajowe, rozwiązania organizacyjne i instytucjonalne, itp.

Trzód element systemu to krąg zewnętrzny - sfera obiektywna (sfera bezpośredniego reagowania), a w niej elementy kultury materialnej (technika i technologia, struktury organizacyjne, itp.).

Jak już wspomniano kultura bezpieczeństwa przenika wszystkie trzy sfery rzeczywistości (materialnej, organizacyjnej i mentalnej-duchowej) sprzyjając zachowaniu względnej harmonii między nimi. Stanowi ona rodzaj spo-łeczno-organizacyjnęgo układu odpornościowego, nie tylko niezbędnego do przetrwania w trudnych sytuacjach kryzysowych, ale także sprzyjającego rozpoznawaniu wyzwań, wykorzystywaniu szans i przeciwdziałaniu zagrożeniom. Model strukturalnego wymiaru kultury bezpieczeństwa jako elementu szeroko rozumianej obronności przedstawia rysunek 22. Jest to jednak idealny, teore-** Składające się na nią elementy, w ich wzajemnym współdziałaniu można traktować jako potencjał i kondycję zarazem.

tyczny model kultury bezpieczeństwa. będący efektem trwającego, u dłuzszwn wymiarze czasu procesu utitinuHa^nt^o rozwoju.

RąsmocŁ 22. Kohura bopitcneństoi aruŁiurafc>ego jaŁo ckmttt szerobo roaniag obmtMd (na podstt«ie MGdhre^Ł Kukał bapieczasna.-, s. 213. VIII)

W prakate, w modelu jealnym”, przedstawione na rysunku 22 s\tk-tryczne kręgi bardziej przypominałyby pogięte koło roweru, z niesymeny czaie rozmieszczonymi ^szprychami”, odpowiadającymi różnym wymiarom (aspektom) bezpieczeństwu. Empiryczne określenie realnego modelu kultury bezpieczeństwa jakiegoś podmiotu (np. społeczności lokalnej) wydaje się być zajęciem równie ryzykownym, jak i fascynującym poznawczo.

Kończąc tę część rozważań warto jeszcze raz przypomnieć, że w dyskusjach dotyczących bezpieczeństwa i obronności w naszym kraju zwraca uwagę fakt „odrywania się” czy jak kto woli „odklejania się” od siebie pojęć bezpieczeństwo i obronność. Za poszerzającym się, szczególnie w ostatnich latach zakresem znaczeniowym pojęcia bezpieczeństwo nie nadąża bowiem szersza formuła rozumienia pojęcia obronność. A przecież pojęcia te i odpowiadające im zjawiska są - jak już wspomniano - ściśle z sobą związane, tak jak dwie strony tego samego medalu, jak orzeł i reszka czy a wers i rewers. Jeśli przyjąć to założenie, to zaskakujący wydawał się brak w dostępnej literaturze przedmiotu ^de-

185