92 Rozdział 1
Zasoby te można podzielić na czteiy podstawowe grupy, a mianowicie:
- zasoby ludzkie - jednostki biorące udział w organizacji i realizacji zadań logistycznych na rzecz poszkodowanych; należą do nich zarówno wyspecjalizowane jednostki, organy i organizacje Jak i społeczność lokalna,
- zasoby materialne - aparat wytwórczy, środki i przedmioty pracy, urządzenia, budynki i instalacje niezbędne w zarządzaniu kryzysowym, środki transportu, magazyny, sprzęt informatyczny, rezerwy państwowe,
- zasoby finansowe - konieczne do przygotowania i utrzymania infrastruktury krytycznej, zakupu sprzętu ratowniczego i logistycznego, organizacji szkoleń, a także ciągłego doskonalenia działań z zakresu zarządzania kryzysowego,
- zasoby informacyjne - systemy informatyczne, bazy danych, systemy i sieci łączności.
„Zarządzanie i gospodarowanie zasobami logistycznymi w sytuacjach kryzysowych musi mieć formułę zarządzania (gospodarowania) strategicznego, tzn. sztuki takiego kształtowania potencjału logistycznego i sterowania jego rozwojem, aby mogło ono skutecznie reagować na bieżące i przyszłe zmiany otoczenia systemu bezpieczeństwa państwa, a także unikać zagrożeń powodujących sytuacje ktyzysowe”151. W realizacji zadań logistycznych w sytuacjach kryzysowych wykorzystuje się świadczenia osobiste i rzeczowe obywateli. Zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku obrony RP „na osoby posiadające obywatelstwo polskie, które ukończyły szesnaście, a nie przekroczyły sześćdziesięciu lat tycia, może być nałożony obowiązek świadczeń osobistych, polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków”152. Ustawa ta nakłada również obowiązek świadczeń rzeczowych na urzędy, instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne. Świadczenia te polegają na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta), w drodze decyzji administracyjnej, nakłada obowiązek świadczeń osobistych, a także decyduje o przeznaczeniu osoby do wykonania świadczeń osobistych oraz nieruchomości lub rzeczy ruchomej na cele świadczeń rzeczowych. Na obszarze województwa działalność organów samorządu terytorialnego w zakresie planowania i nakładania obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych koordynuje wojewoda. Zakres planowania i nakładania obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych oraz dokumenty z nimi związane zostały określone w osobnych rozporządzeniach153. Świadczenia osobiste i rzeczowe nakładane są w celu optymalizacji zabezpieczenia logistycznego.
151P. Górski, Zarządzanie logistyczne w sytuacjach kryzysowych w Polsce, AON, Warszawa 2009,1119.
18 ArL 200 ust 1 Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Lodowej (DzlI 1967 Nr 44, poz. 220).
18 Por. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 października 2004 r. w sprawie świadczeń otobiitydi na rzecz obrony w czasie pokoju (DzU 2004 Nr 229, poz. 2307), Rozporządzenie Rady
Zabezpieczenie logistyczne w sytuacjach kryzysowych to zarówno działania, jak i zasoby wykorzystywane w celu zapewnienia środków niezbędnych do przetrwania ludności poszkodowanej, minimalizacji czasu dostaw zaopatrzenia i usług oraz optymalizacji działań. Zadania zabezpieczenia logistycznego obejmują stworzenie warunków umożliwiających154:
- udzielić pomocy jak największej grupie ludzi w bardzo krótkim czasie,
- w pełni wykorzystać możliwości posiadanych: struktur organizacyjnych, obiektów, sprzętu, środków materiałowych, środków finansowych, usługodawców,
- nie dopuścić do przeniesienia efektów zdarzenia w jedno miejsce (rozdział na kilka szpitali, ośrodków),
Tabela 8. Elementy zabezpieczenia logistycznego
Zabezpie czenie |
Podstawowe elementy zabezpieczenia |
Transportowe |
wiąże się z ewakuacją, dostawami zaopatrzenia i przeładunkiem. Obejmuje planowanie liczby środków transportowych z uwzględnieniem środków społeczności lokalnej, transportu kolejowego, samochodowego i pieszego. Transport samochodowy pozyskiwany jest na bazie umów, porozumień oraz świadczeń osobistych i rzeczowych. W przypadku procesu ewakuacji ,.należy przewidzieć możliwość przewozów rotacyjnych, uwzględniając liczbę miejsc w pojazdach, średnią prędkość kolumny 20 km/h oraz konieczność przewozu 50 kg bagażu na każdą osobę. Ewakuacja transportem samochodowym powinna odbywać się w kolumnach liczących do 10 pojazdów w kolumnie. W każdym pojeździć samochodowym wyznacza się osobę odpowiedzialną za znajdujących się w nim ludzi. Przewodnik kolumny powinien znać trasę, warunki przejazdu tą trasą i dysponować jej szkicem. Każda osoba (podmiot gospodarczy) powinna znać miejsce i czas stawiennictwa (dostarczenia) pojazdu po otrzymaniu wezwania. Pojazdy samochodowe powinny być sprawne technicznie, zaopatrzone w materiały pędne i eksploatacyjne oraz niezbędne wyposażenie ustalone w odrębnych przepisach”155. |
Techniczne |
pomoc logistyczna, do której P. Górski zalicza156: • sprzęt i nośniki energii (piecyki połowę, nagrzewnice, koksowniki, agregaty prądotwórcze, butle gazowe, opał, tj. drewno, węgiel, koks, brykiety, olej opalowy), • paliwa płynne do pojazdów mechanicznych (benzyna samochodowa, olej napędowy, gaz oraz oleje techniczne do pojazdów mechanicznych ludności poszkodowanej), • sprzęt przeciwpożarowy (różnego rodzaju gaśnice, drabiny, bosaki, topory, wiadra). |
Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie świadczeń rzeczowych na rzecz obrony w czasie pokoju (DzU 2004 Nr 181, poz. 1872).
I. Hejduk, J. Korczak (red.), Gospodarka oparta na wiedzy. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2006, s. 542.
Instrukcja w sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia. Biuro Szefa Obrony Cywilnej Kraju, Warszawa 2008, s. 20.
P. Górski, Zarządzanie logistyczne w sytuacjach kryzysowych w Polsce, AON, Warszawa